Cầu chì là một thiết bị bảo vệ rất quan trọng, được sử dụng tương đối phổ biến trong các mạch điện, có chức năng ngăn chặn quá tải hoặc ngắn mạch trong các mạch điện. Cầu chì có rất nhiều loại khác nhau, trong đó cầu chì ống là một trong các loại cầu chì được sử dụng rất rộng rãi. Các loại cầu chì ống được sử dụng rộng rãi trong các mạch điện như nguồn điện, mạch điều khiển, các đèn LED, máy tính hoặc các thiết bị điện tử khác. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu được
cầu chì ống là gì? Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của cầu chì ống như thế nào? Và có các loại cầu chì ống phổ biến nào hiện nay? Trong bài viết dưới đây,
Bảo An sẽ giải đáp cho các bạn về các câu hỏi trên.
1. Cầu chì ống là gì?
Cầu chì ống (hay còn gọi là cầu chì đốt). Đây là một loại linh kiện điện tử được sử dụng để bảo vệ các thiết bị điện khỏi các nguy cơ về chập cháy điện hay quá tải dòng điện. Cầu chì ống được thiết kế dưới dạng ống, có khả năng chịu được dòng điện cao và được sử dụng rộng rãi trong các ứng dụng công nghiệp và dân dụng
Cầu chì ống là gì?
Để hiểu thêm về cầu chì ống là gì? Mời bạn tham khảo hình ảnh cũng như thông số kỹ thuật của sản phẩm Cầu chì hình ống CHINT RT28-63 63A gG/gL hiện đang được phân phối ở Bảo An
tại đây.
2. Cấu tạo cầu chì ống
Cầu chì ống được thiết kế có dạng ống. Về cơ bản, cấu tạo của các loại cầu chì ống sẽ bao gồm các bộ phận chính là: ống bảo vệ, lõi chì, chất bảo vệ và nắp kim loại. Cụ thể:
- Ống bảo vệ: Ống bảo vệ là bộ phận rất quan trọng trong các loại cầu chì ống, bộ phận này có chức năng bảo vệ các thiết bị khỏi các tình trạng như sốc nhiệt hay các tác động mạnh từ bên ngoài lên trên thiết bị. Ống bảo vệ của các loại cầu chì ống thường được làm từ thủy tinh hoặc sứ, hai đầu tiếp điểm được làm bằng đồng mạ vàng để kết nối với mạch điện.
- Lõi chì: Lõi chì của các loại cầu chì thường được làm từ sợi đồng, sợi nhôm, sợi chì,... được đặt bên trong ống bảo vệ. Lõi chì có chức năng bảo vệ cầu chì ống trong việc ngắt mạch khi có hiện tượng quá tải hoặc ngắn mạch xảy ra.
- Chất bảo vệ: Chất bảo vệ trong các loại cầu chì ống thường là nhựa epoxy hoặc sáp đặc, dùng để cách điện và giữ cho ống chì không bị oxi hóa hoặc bị hư hỏng bởi môi trường xung quanh.
- Ngoài ra, các loại cầu chì ống còn có hai nắp kim loại được dùng để kết nối cầu chì ống với mạch điện.
Cấu tạo cầu chì ống
3. Nguyên lý hoạt động của cầu chì ống
- Nguyên lý hoạt động của các loại cầu chì ống là dựa trên nguyên lý ruột cầu chì sẽ dần bị chảy ra khi xảy ra sự cố quá tải hoặc ngắn mạch. Ruột cầu chì thường được làm từ dây mỏng hoặc dải hợp kim kim loại ở giữa. Hai bên của ruột chì có hai nắp kim loại được sử dụng để kết nối cầu chì ống với mạch điện. Khi nhiệt độ tăng cao quá mức cho phép, lõi chì sẽ tan chảy và tạo thành một mạch hở ngăn không cho dòng điện đi qua. Điều này sẽ giúp ngắt nguồn điện để bảo vệ an toàn cho thiết bị cũng như người sử dụng
4. Các loại cầu chì ống
Có rất nhiều các loại cầu chì ống khác nhau được phân loại dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau. Hiện nay, trên thị trường, có hai loại cầu chì ống được sử dụng phổ biến là cầu chì ống thủy tinh và cầu chì ống sứ. Cụ thể như sau:
4.1. Cầu chì ống thủy tinh
- Cầu chì ống thủy tinh có cấu tạo là ống thủy tinh nhỏ chứa một dây chì mỏng, có chức năng bảo vệ mạch điện khỏi các sự cố điện như quá tải và ngắn mạch.
- Cầu chì ống thủy tinh hoạt động theo nguyên lý khi dòng điện trong mạch tăng cao quá mức thì dây chì sẽ bị nóng chảy và đứt, ngắt mạch điện và ngăn ngừa sự cố.
- Cầu chì ống thủy tinh được chia thành nhiều loại với nhiều mức dòng điện định mức khác nhau như: 0,1A; 3A; 4A; 6A; 7A; 12A; 20A; 30A;… Nếu như dòng điện vượt mức định mức cho phép của cầu chì ống, thì cầu chì sẽ bị đứt.
Ưu điểm của cầu chì thủy tinh là giá thấp, dễ dàng sử dụng và đảm bảo an toàn cho người dùng. Tuy nhiên, cầu chì này không phù hợp để sử dụng trong môi trường có nhiều bụi bẩn hoặc độ ẩm cao, vì nó dễ bị hư hỏng.
Cầu chì ống thủy tinh
4.2. Cầu chì ống sứ
- Các loại cầu chì ống sứ có vỏ cầu chì được làm bằng sứ và được sử dụng trong các thiết bị điện công nghiệp, hệ thống điện trung thế hoặc tủ điện. Ưu điểm của cầu chì sứ là độ bền cao, chịu được nhiệt độ và áp suất cao hơn so với cầu chì thủy tinh. Tuy nhiên, cầu chì này sứ có già thành cao hơn và khó thay thế khi bị hư hỏng.
- Các loại cầu chì ống sứ được chia thành nhiều dòng định mức như: 1A, 5A, 10A, 15A, 20A, 30A,… Ngoài ra cầu chì ống sứ còn được phân làm 2 loại theo kích thước là 5x20mm và 6x30mm.
Cầu chì ống sứ
Ngoài hai loại cầu chì ống thủy tinh và cầu chì ống sứ được sử dụng phổ biến nhất hiện nay, còn có các loại cầu chì ống khác được phân loại dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau như:
- Phân loại theo dòng điện: Cầu chì ống được phân loại theo dòng điện từ nhỏ đến lớn, từ vài mA đến hàng trăm nghìn ampe.
- Theo điện áp định mức: Cầu chì có dải điện áp định mức từ vài chục đến vài trăm kV.
- Theo loại cầu chì: Có các loại cầu chì ống như: Cầu chì trung thế, cầu chì cao áp, cầu chì cho máy biến áp, cầu chì cho máy phát điện,...
- Phân loại theo tiêu chuẩn kỹ thuật: Cầu chì ống được phân loại theo tiêu chuẩn khác nhau, VD như tiêu chuẩn IEC, ANSI,...
- Phân loại theo ferrule: Ferrule là một phần quan trọng trong cấu tạo của các loại cầu chì ống. Có nhiều loại ferrule khác nhau, VD như: ferrule đồng thau, ferrule nhôm, ferrule hợp kim,...
- Phân loại theo chức năng bảo vệ: Có các loại cầu chì ống như cầu chì ống bảo vệ quá tải, cầu chì bảo vệ ngắn mạch,...
5. Ưu, nhược điểm của cầu chì ống
a. Ưu điểm của cầu chì ống
- Bảo vệ thiết bị: Các loại cầu chì ống có khả năng bảo vệ thiết bị điện như động cơ, máy móc và hệ thống điện khỏi các tình huống quá tải và ngắn mạch.
- Giá thành phải chăng: So với các loại cầu chì khác thì cầu chì ống có giá thành thấp hơn nên chúng khá phổ biến với người dùng.
- Khả năng đáp ứng nhanh chóng: Cầu chì có khả năng đáp ứng nhanh chống khi có hiện tượng quá tải hoặc ngắn mạch, đảm bảo an toàn cho thiết bị và con người.
- Dễ thay thế và lắp đặt.
b. Nhược điểm của cầu chì ống
Bên cạnh các ưu điểm của cầu chì ống thì chúng cũng có một số nhược điểm như sau:
- Độ tin cậy hạn chế: Cầu chì ống có thể gặp vấn đề về độ tin cậy trong việc phát hiện và đáp ứng với một số tình huống quá tải và ngắn mạch.
- Độ chính xác không cao: Có thể xảy ra hiện tượng chậm ngắt mạch dẫn đến gây hư hỏng thiết bị trong hệ thống.
- Không thể điều chỉnh và thay đổi ngưỡng bảo vệ.
- Vấn đề môi trường: Trong cầu chì ống có chất độc hại như chì do đó cần thay thế và vận hành cầu chì ống đúng quy định.
6. Ứng dụng của cầu chì ống
Cầu chì ống là một thành phần quan trọng trong mạch điện, giúp bảo vệ các thiết bị và đường dây điện khỏi các nguy cơ gây hỏa hoạn và đe dọa tính mạng con người. Các ứng dụng của cầu chì ống có thể kể đến như:
- Bảo vệ đường dây điện: Khi có tải quá cao hoặc ngắn mạch xảy ra, dòng điện sẽ tăng đột ngột, gây hỏa hoạn, nguy hiểm. Cầu chì này được sử dụng để bảo vệ đường dây điện khỏi các nguy cơ này bằng cách ngắt đường dây khi dòng điện tăng quá mức.
- Bảo vệ các thiết bị điện: Cầu chì được sử dụng để bảo vệ các thiết bị điện khỏi những đột ngột trong dòng điện hoặc tải, giúp kéo dài tuổi thọ của thiết bị.
- Bảo vệ động cơ: Cầu chì được sử dụng để bảo vệ động cơ khỏi quá tải và ngắn mạch, giúp bảo vệ động cơ khỏi hỏng hóc và giúp kéo dài tuổi thọ của động cơ.
- Bảo vệ hệ thống điện mặt trời: Cầu chì được sử dụng để bảo vệ hệ thống điện mặt trời khỏi tải quá cao hoặc ngắn mạch, giúp đảm bảo hiệu suất và an toàn của hệ thống.
7. Những lưu ý khi sử dụng cầu chì ống
Để quá trình sử dụng cầu chì ống an toàn và tin cậy hơn thì bạn cần lưu ý một số điểm sau trong việc sử dụng cầu chì ống:
- Chọn đúng loại cầu chì ống: chọn đúng loại cầu chì phù hợp với hệ thống điện trong đó gồm dòng định mức, điện áp, tần số của hệ thống.
- Sử dụng thiết bị bảo vệ bổ sung: để đảm bảo hiệu quả và an toàn thì bạn có thể xem xét sử dụng thêm các thiết bị như MCCB, ACB,…
- Đặt đúng vị trí: việc này giúp cầu chì ống có thể phát huy được công dụng của mình nhanh chóng và hiệu quả hơn.
- Theo dõi dòng tải: theo dõi dòng tải của hệ thống điện để đảm bảo cầu chì ống không hoạt động ở trạng thái quá tải thường xuyên.
- Kiểm tra thường xuyên: kiểm tra định kỳ để phát hiện sự hư hỏng của cầu chì ống để thay thế kịp thời.
- An toàn khi thay thế: tắt các hệ thống điện khi thay thế cầu chì ống và trang bị biện pháp bảo vệ cá nhân như găng tay và mắt kính.
- Xử lý cầu chì cũ: Cần chú ý khi xử lý cầu chì cũ vì chất chì trong cầu chì ống có thể gây hại cho môi trường nếu không xử lý đúng cách.
Kết luận: Qua bài viết trên, Bảo An đã giúp bạn hiểu được về cầu chì ống là gì? Cũng như cấu tạo và nguyên lý hoạt động của cầu chì ống và các loại cầu chì ống phổ biến hiện nay. Hy vọng, qua các kiến thức trong bài viết này sẽ giúp ích nhiều cho công việc của các bạn.
