Rơ le nhiệt là gì? Tìm hiểu các kiến thức về rơ le nhiệt

Rơ le nhiệt là một thiết bị quan trọng giúp bảo vệ động cơ điện hay các thiết bị điện khỏi hiện tượng quá tải, đảm bảo an toàn cho hệ thống điện và tiết kiệm điện năng. Vậy rơ le nhiệt là gì? Cấu tạo của rơ le nhiệt như thế nào? Có các loại rơ nhiệt phổ biến nào? Và rơ le nhiệt có tác dụng gì trong hệ thống điện. Hãy cùng Bảo An Automation tìm hiểu trong bài viết sau đây.

1. Rơ le nhiệt là gì?

Rơ le nhiệt là gì? Rơ le nhiệt là khí cụ điện thường được sử dùng kèm với Contactor để đóng cắt động cơ điện. Rơ le nhiệt có chức năng bảo vệ động cơ điện khi xảy ra tình trạng quá tải dòng điện. Quá tải là tình trạng dòng điện tăng lên vượt ngưỡng cho phép khi đó Rơ le nhiệt có nhiệm vụ ngắt nguồn điện cung cấp cho động cơ giúp hạn chế tình trạng chảy, nổ động cơ. Khí cụ điện này được ứng dụng trong đa dạng các hệ thống điện khác nhau từ dân dụng đến công nghiệp. Trong hệ thống điện, rơ le nhiệt đóng vai trò bảo vệ quá tải giúp cho các thiết bị điện và hệ thống điện được hoạt động ổn định.

Khởi động từ và rơ le nhiệt là một bộ đôi thiết bị bảo vệ chắc chắn cho toàn bộ mạng lưới điện của hệ thống.

Các hãng rơ le nhiệt đang được Bảo An đang cung cấp: Rơ le nhiệt Schneider, rơ le nhiệt LS,...

Rơ le nhiệt

2. Cấu tạo của rơ le nhiệt

Cấu tạo rơ le nhiệt

Cấu tạo rơ le nhiệt bao gồm các bộ phận chính như sau:
(1) Đòn bẩy.
(2) Tiếp điểm thường đóng (NC).
(3) Tiếp điểm thường mở (NO).
(4) Vít chỉnh dòng điện tác động.
(5) Thanh lưỡng kim.
(6) Dây đốt nóng.
(7) Cần gạt.
(8) Nút phục hồi (Reset).
Cấu tạo rơ le nhiệt cũng không quá phức tạp và cách sử dụng cũng rất đơn giản. Trong công nghiệp, rơ le nhiệt thường được lắp đặt chung với khởi động từ (Contactor).

3. Ý nghĩa của những ký hiệu rơ le nhiệt

• COM (common): Là chân chung, nó luôn được kết nối với 1 trong 2 chân còn lại. Còn việc nó kết nối chung với chân nào thì phụ thuộc vào trạng thái hoạt động của Relay.
• NC (Normally Closed): Nghĩa là khi Relay ở trạng thái OFF, chân COM sẽ nối với chân này. Tổ hợp chân COM + NC tạo thành tiếp điểm thường đóng
• NO (Normally Open): Khi Relay ở trạng thái ON (có dòng chạy qua cuộn dây) thì chân COM sẽ được nối với chân này. Tổ hợp chân COM + NO tạo thành tiếp điểm thườngmở

4. Nguyên lý hoạt động của rơ le nhiệt

Nguyên lý hoạt động của rơ le nhiệt dựa trên việc phát hiện sự thay đổi nhiệt độ qua một phần tử cảm nhiệt, thường là dải bimetal hoặc cảm biến điện tử. Khi nhiệt độ vượt qua ngưỡng cài đặt, phần tử này sẽ cong ra do được ghép từ hai thanh kim loại có chỉ số giãn nở khác nhau. Sự cong này kích hoạt cơ cấu chuyển động như đòn bẩy hoặc cần gạt, làm thay đổi trạng thái của tiếp điểm NO/NC trên rơ le nhiệt. Từ đó, các kỹ sư có thể tận dụng sự thay đổi này để kích hoạt các tín hiệu cảnh báo như ngắt nguồn điện, báo đèn, còi cảnh báo… nhằm bảo vệ thiết bị khỏi tình trạng quá nhiệt và hư hỏng.

Thông thường, thanh kim loại có hệ số giãn nở thấp được làm từ invar (gồm 36% Ni và 64% Fe), trong khi thanh kim loại thứ hai thường được làm từ đồng thau hoặc thép crom–niken, với chỉ số giãn nở cao hơn khoảng 20 lần so với invar.

5. Tác dụng của rơ le nhiệt

• Ngắt mạch điện: Giúp ngăn chặn dòng điện chạy qua thiết bị, từ đó giảm nguy cơ hư hỏng do quá nhiệt.
• Kích hoạt các tín hiệu cảnh báo: Bao gồm báo đèn, còi hoặc các tín hiệu điều khiển khác để thông báo cho người vận hành biết rằng thiết bị đang gặp vấn đề.

6. Phân loại rơ le nhiệt

Dựa vào hệ thống lắp đặt (Relay nhiệt 1 pha và Relay nhiệt 3 pha)

Relay nhiệt 1 pha (Rơ le nhiệt 1 pha)

Relay nhiệt 3 pha (Rơ le nhiệt 3 pha)

Rơ le nhiệt 3 pha

7. Cách chọn rơ le nhiệt

Phần trên của bài viết chúng ta đã tìm hiểu rơ le nhiệt là gì? Rơ le nhiệt có tác dụng gì. Nhưng để lựa chọn rơ le nhiệt vào trong ứng dụng của mình thì cần lưu ý như sau: 

Việc lựa chọn rơ le nhiệt rất quan trọng, bởi trên thực tế thì đặc tính cơ bản nhất của rơ le nhiệt đó là mối quan hệ giữa dòng điện phụ tải chạy qua và thời gian tác động của nó. Từ đó, để đảm bảo được chất lượng và tuổi thọ hoạt động của rơ le nhiệt thì khi lựa chọn rơ le nhiệt thì các bạn cần có những lưu ý về thông số kĩ thuật để có thể lựa chọn được rơ le nhiệt tốt nhất.

Khi lựa chọn rơ le nhiệt cần lưu ý được đặc tính A – s của rơ le gần sát đường đặc tính A – s của các đối tượng bảo vệ. Nếu chọn thấp quá thì động cơ chưa hoạt động hết công suất có thể đã bị ngắt, chọn quá cao sẽ làm giảm tuổi thọ của các thiết bị điện cần được bảo vệ.

Trên thực tế khi lựa chọn loại dòng điện định mức của rơ le nhiệt bằng dòng điện định mức của động cơ điện cần được bảo vệ là tốt nhất. bên cạnh đó các vấn đề về các phụ tải và nhiệt độ môi trường xung quanh cũng cần được cân nhắc, tính toán kĩ lưỡng nhất. 

Trong thực tế, cách lựa chọn phù hợp là chọn dòng điện định mức của rơ le nhiệt bằng dòng điện định mức của động cơ điện cần bảo vệ, rơ le sẽ tác động ở giá trị (1,2 ÷ 1,3)Iđm. Bên cạnh, chế độ làm việc của phụ tải và nhiệt độ môi trường xung quanh phải được xem xét.

Ngoài ra, do rơ le nhiệt thường được lắp cùng contactor nên cần quan tâm khả năng kết nối/tương thích của hai thiết bị.

8. Cách đấu nối và chỉnh rơ le nhiệt

Cách đấu rơ le nhiệt 3 pha cho các ứng dụng 1 pha: 

9. Rơ le nhiệt Schneider và các thương hiệu phổ biến

9.1. Đặc điểm của rơ le nhiệt Schneider

• Chất lượng cao và độ bền vượt trội: Rơ le nhiệt Schneider được thiết kế với chất liệu cao cấp, giúp thiết bị hoạt động ổn định và bền bỉ trong suốt quá trình sử dụng. Với độ bền cao, sản phẩm có thể chịu được các điều kiện môi trường khắc nghiệt, từ nhiệt độ cao đến độ ẩm, giúp đảm bảo hiệu quả bảo vệ lâu dài cho các động cơ.
• Điều chỉnh nhiệt độ chính xác: Schneider cung cấp các rơ le nhiệt với khả năng điều chỉnh ngưỡng nhiệt độ một cách chính xác. Điều này giúp người sử dụng dễ dàng cài đặt theo các thông số kỹ thuật của động cơ, tránh tình trạng quá tải và đảm bảo sự an toàn tối đa cho thiết bị.
• Tính năng tự động reset: Một trong những tính năng nổi bật của rơ le nhiệt Schneider là khả năng tự động reset sau khi sự cố quá nhiệt được xử lý. Điều này giúp giảm thiểu thời gian gián đoạn trong hoạt động sản xuất và tăng cường hiệu quả làm việc.
• Dễ dàng lắp đặt và vận hành: Rơ le nhiệt Schneider được thiết kế với các tính năng dễ lắp đặt và sử dụng. Với các kết nối đơn giản và dễ hiểu, người dùng có thể nhanh chóng cài đặt và vận hành thiết bị mà không cần tốn quá nhiều thời gian.
• Tiết kiệm chi phí: Sử dụng rơ le nhiệt Schneider không chỉ giúp bảo vệ thiết bị mà còn giúp tiết kiệm chi phí bảo trì và sửa chữa. Việc giảm thiểu các sự cố do quá tải sẽ kéo dài tuổi thọ của động cơ và các thiết bị điện trong hệ thống.

• Trong ngành sản xuất công nghiệp: Trong các nhà máy sản xuất, nơi mà các động cơ hoạt động liên tục với công suất lớn, rơ le nhiệt Schneider giúp bảo vệ động cơ khỏi các tình trạng quá tải, đảm bảo hoạt động ổn định và hiệu quả. Việc sử dụng rơ le nhiệt Schneider giúp giảm thiểu nguy cơ hư hỏng và ngừng hoạt động ngoài ý muốn.
• Trong ngành xây dựng: Trong ngành xây dựng, các thiết bị điện như máy bơm, máy nén khí thường xuyên phải đối mặt với các điều kiện làm việc khắc nghiệt. Rơ le nhiệt Schneider giúp bảo vệ các thiết bị này khỏi tình trạng quá tải, giúp công trình được thi công liên tục mà không bị gián đoạn do sự cố điện.
• Trong ngành điện tử và tự động hóa: Các hệ thống tự động hóa đòi hỏi độ chính xác cao trong việc điều khiển và bảo vệ các thiết bị điện. Rơ le nhiệt Schneider đáp ứng tốt nhu cầu này, đảm bảo các hệ thống điện tử hoạt động một cách an toàn và hiệu quả, tránh sự cố do quá tải.

9.2. So sánh rơ le nhiệt Schneider với các thương hiệu Siemens, Omron

10. Cài đặt và bảo dưỡng rơ le nhiệt

Rơ le nhiệt là thiết bị quan trọng trong hệ thống điện, giúp bảo vệ các động cơ khỏi quá tải nhiệt, đảm bảo an toàn cho các thiết bị điện. Để rơ le nhiệt hoạt động hiệu quả, việc cài đặt và bảo dưỡng định kỳ là rất quan trọng. Dưới đây là hướng dẫn cài đặt và bảo dưỡng rơ le nhiệt.

10.1. Cài đặt rơ le nhiệt

10.2. Bảo trì rơ le nhiệt

Kết luận: Là một thiết bị bảo vệ mạch điện, rơ le nhiệt là thiết bị phổ biến được sử dụng trong cả dân dụng và công nghiệp. Bài viết trên đây Bảo An chia sẻ đến bạn rơ le nhiệt là gì? Và công dụng của rơ le nhiệt trong hệ thống điện. Hy vọng, bài viết hữu ích với bạn.