Ứng dụng cảm biến siêu âm trong đo mức chất lỏng và vật liệu rời

Người đăng tin: Nguyễn Xuân Huy
 55      20/09/2025

Ứng dụng cảm biến siêu âm trong đo mức chất lỏng và vật liệu rời đang trở thành giải pháp phổ biến trong nhiều ngành công nghiệp hiện đại. Với khả năng đo lường chính xác, nhanh chóng và không cần tiếp xúc trực tiếp với bề mặt, cảm biến siêu âm mang lại hiệu quả vượt trội cho việc giám sát mức nước, nguyên liệu hạt, bột, xi măng, thực phẩm và hóa chất. Trong bài viết này, Bảo An sẽ cùng tìm hiểu chi tiết nguyên lý hoạt động, ưu điểm, các ứng dụng thực tế và những lưu ý quan trọng khi lựa chọn cảm biến siêu âm đo mức, giúp bạn tối ưu hiệu quả quản lý và vận hành hệ thống.

1. Giới thiệu về cảm biến siêu âm đo mức

Cảm biến siêu âm đo mức là thiết bị sử dụng sóng siêu âm để xác định khoảng cách giữa cảm biến và bề mặt của chất lỏng hoặc vật liệu rời. Công nghệ này cho phép đo mức nhanh chóng, chính xác, không tiếp xúc vật lý, nên rất phù hợp với các môi trường khắc nghiệt hoặc yêu cầu vệ sinh cao.

2. Nguyên lý hoạt động của cảm biến siêu âm.

Cảm biến phát ra sóng siêu âm đến bề mặt chất lỏng hoặc vật liệu rời. Sóng phản hồi về cảm biến sau khi chạm vào bề mặt. Dựa trên thời gian sóng truyền đi và phản hồi lại, cảm biến tính toán được khoảng cách, từ đó suy ra mức chất lỏng hoặc vật liệu.

Ví dụ minh họa:
Một bể nước công nghiệp lắp cảm biến siêu âm sẽ liên tục đo được mức nước, cảnh báo khi mực nước thấp hoặc tràn.
Nguyên lý hoạt động của cảm biến siêu âm
Hình 1: Nguyên lý hoạt động của cảm biến siêu âm

3. Ứng dụng thực tế của cảm biến siêu âm đo mức

3.1. Đo mức chất lỏng

  • Bể chứa nước sạch, nước thải: Theo dõi mực nước, cảnh báo chống tràn.

  • Bồn chứa hóa chất: Đo mức axit, kiềm mà không cần tiếp xúc trực tiếp, đảm bảo an toàn.

  • Bể chứa thực phẩm, đồ uống: Giám sát mức sữa, nước trái cây trong quy trình sản xuất thực phẩm.

Ví dụ:

Trong hệ thống xử lý nước thải, cảm biến siêu âm được lắp trên bồn lắng để giám sát liên tục mức nước đầu vào và ra, giúp vận hành tự động.

3.2. Đo mức vật liệu rời

  • Kho chứa hạt nhựa, xi măng, cát, bột: Quản lý lượng tồn kho hiệu quả.

  • Silo lúa gạo, ngũ cốc: Giám sát mức nguyên liệu mà không cần mở silo kiểm tra thủ công.

  • Ngành khai thác khoáng sản: Đo mức quặng, đá vụn trong các bể chứa.

Ví dụ:

Một nhà máy xi măng lắp cảm biến siêu âm trên silo chứa bột mịn, giúp quản lý mức nguyên liệu tự động, giảm thất thoát.
Ứng dụng cảm biến siêu âm trong đo mức chất lỏng vs vật liệu rời 
Hình 2: Ứng dụng cảm biến siêu âm trong đo mức chất lỏng vs vật liệu rời

4. Ưu điểm nổi bật khi sử dụng cảm biến siêu âm đo mức

Đo không tiếp xúc

  • Cảm biến không cần chạm vào vật liệu.

  • Tránh bị hao mòn, bám bụi hay hư hỏng cơ khí do ma sát.

Ứng dụng được với nhiều loại vật liệu khác nhau

  • Đo tốt cho vật liệu rời dạng hạt, bột, cát, sỏi,...

  • Không phụ thuộc vào đặc tính vật liệu (khô, ướt, bụi,...).

Lắp đặt linh hoạt
  • Gắn trên đỉnh silo, phễu, bể chứa, không cần thay đổi kết cấu.

  • Dễ dàng bảo trì mà không cần dừng sản xuất.

Chịu được môi trường khắc nghiệt
  • Làm việc ổn định trong môi trường bụi dày đặc, nhiệt độ cao, độ ẩm lớn.
Độ chính xác khá tốt
  • Độ sai số chỉ khoảng ±0.25% - ±1% tổng dải đo, phù hợp cho giám sát tồn kho hoặc cảnh báo tự động.
Giá thành hợp lý
  • So với các công nghệ đo mức khác (như radar), cảm biến siêu âm có chi phí thấp hơn khá nhiều mà vẫn đáp ứng yêu cầu đo cơ bản.
Dễ dàng tích hợp hệ thống
  • Có tín hiệu đầu ra chuẩn (4-20mA, RS485, Modbus), dễ kết nối vào PLC, SCADA, DCS,...

5. Các lưu ý khi chọn cảm biến siêu âm đo mức

5.1. Khoảng cách đo (Dải đo)

Chọn cảm biến siêu âm có giới hạn khoảng cách đo phù hợp với ứng dụng 

  • Một bể chứa hạt nhựa cao 8m ➔ Cần chọn cảm biến có dải đo ít nhất 10m (để dư biên an toàn).
  • Nhưng, nếu dải cần đo 2m , không nên chọn cảm biến có dải đo quá lớn (Ví dụ: 10m), nếu bạn cần độ chính xác cao, tín hiệu sẽ ít chính xác hơn so với cảm biến chuyên cho 2m.

5.2. Kích thước bể/silo hoặc xung quanh

Nếu silo quá nhỏ (đường kính hẹp) dễ gây nhiễu do sóng phản xạ từ thành silo.

Nếu silo quá to thì cần cảm biến có góc quét phù hợp để bao phủ toàn bộ bề mặt vật liệu.

5.3. Môi trường đo (bụi, ẩm, nhiệt độ)

Bụi dày đặc, hơi nước hoặc nhiệt độ cao làm suy yếu sóng siêu âm, gây lỗi đo.

Nhiệt độ cao cũng làm thay đổi tốc độ truyền sóng ➔ cần bù nhiệt.

5.4. Tín hiệu đầu ra cần thiết

Tuỳ vào hệ thống (PLC, HMI, SCADA), bạn phải chọn đúng loại tín hiệu đầu ra (4-20mA, 0-10V, RS485, Modbus...)

  • Nếu PLC trong nhà máy chỉ nhận tín hiệu analog 4-20mA ➔ chọn cảm biến hỗ trợ 4-20mA.

  • Nếu cần giám sát từ xa ➔ chọn loại có RS485/Modbus.

5.5. Chất liệu vỏ cảm biến

Môi trường hóa chất, ăn mòn, ẩm mốc cần vỏ cảm biến bằng chất liệu đặc biệt (như PVDF, PTFE, thép không gỉ...)

  • Đo mức axit ➔ chọn cảm biến siêu âm vỏ PVDF để chống ăn mòn.

  • Đo nước sạch ➔ dùng vỏ nhựa ABS cũng đủ.

5.6. Chi phí và thương hiệu

Cân nhắc chi phí hợp lý theo ứng dụng thực tế.

Chọn thương hiệu uy tín để đảm bảo độ bền và sai số thấp.

  • Nhà máy cần cảm biến ổn định cho vận hành liên tục ➔ Ưu tiên hãng Siemens, Endress+Hauser, Vega,...

  • Nếu chỉ cần giải pháp tiết kiệm cho bể chứa nhỏ ➔ Có thể dùng các hãng như Holykell, Sino-Inst,...

 
 

Kết luận

Cảm biến siêu âm đo mức là lựa chọn lý tưởng cho các ứng dụng cần đo mức chất lỏng và vật liệu rời một cách chính xác, an toàn và linh hoạt. Nhờ đặc tính đo không tiếp xúc, độ bền cao và khả năng hoạt động ổn định trong môi trường khắc nghiệt, cảm biến siêu âm đã và đang được ứng dụng rộng rãi trong các ngành nước sạch, nước thải, hóa chất, thực phẩm, xi măng, khai khoáng... Khi lựa chọn cảm biến, bạn cần cân nhắc kỹ về dải đo, điều kiện môi trường, tín hiệu đầu ra và chất liệu vỏ để đảm bảo thiết bị hoạt động ổn định và bền bỉ theo thời gian. Hãy đầu tư đúng thiết bị để tối ưu hóa hiệu quả sản xuất và vận hành hệ thống của bạn.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

Câu 1. Cảm biến siêu âm là gì?

Cảm biến siêu âm là thiết bị dùng sóng âm tần số cao để phát hiện và đo khoảng cách đến vật thể, thường ứng dụng trong robot, xe tự hành và hệ thống tự động hóa.

Câu 2. Arduino cảm biến siêu âm dùng để làm gì?

Arduino kết hợp cảm biến siêu âm giúp đo khoảng cách, tránh vật cản, điều khiển robot hay thiết bị thông minh một cách chính xác và dễ lập trình.

Câu 3. Cảm biến khoảng cách HC-SR04 là gì?

HC-SR04 là loại cảm biến siêu âm phổ biến, có 4 chân kết nối, cho phép đo khoảng cách từ 2 cm đến khoảng 4 m với độ chính xác cao.

Câu 4. Cảm biến siêu âm Arduino hoạt động thế nào?

Khi gắn HC-SR04 vào Arduino, cảm biến phát sóng siêu âm, sóng dội lại sẽ được vi điều khiển tính toán để xác định khoảng cách.

Câu 5. Cảm biến siêu âm HC-SR04 Arduino ứng dụng ở đâu?

Cảm biến HC-SR04 kết hợp Arduino thường dùng trong robot tránh vật cản, xe dò đường, máy đo khoảng cách và các dự án IoT.

Câu 6. Đo khoảng cách bằng cảm biến siêu âm có chính xác không?

Cảm biến siêu âm cho phép đo khoảng cách khá chính xác, sai số chỉ vài mm trong phạm vi hoạt động từ 2 cm đến 4 m.

Câu 7. Cách sử dụng cảm biến khoảng cách HC-SR04 với Arduino?

Chỉ cần nối 4 chân VCC, GND, Trig, Echo của HC-SR04 với Arduino, sau đó lập trình để phát tín hiệu và tính toán khoảng cách từ thời gian phản hồi.
 

  Bảo An Automation

Hotline Miền Nam: 0936 862 799
Hotline Miền Trung: 0904 460 679
Hotline Miền Bắc: 0936 985 256
CÔNG TY CP DỊCH VỤ KỸ THUẬT BẢO AN
Văn phòng và Tổng kho HP: 119 Bến Thóc, P. An Hải, Tp. Hải Phòng.
Văn phòng và Tổng kho HN: 3/38 Chu Huy Mân, P. Phúc Lợi, Tp. Hà Nội.
Văn phòng và Tổng kho HCM: 204 Nơ Trang Long, P. Bình Thạnh, Tp. Hồ Chí Minh.
Nhà máy: 119 Bến Thóc, P. An Hải, Tp. Hải Phòng.
Giấy CNĐKDN: 0200682529 - Cấp ngày: 31/07/2006 bởi Sở KH & ĐT TP HẢI PHÒNG.
Địa chỉ viết hóa đơn: Số 3A phố Lý Tự Trọng, phường Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng, Việt Nam.
Điện thoại: 02253 79 78 79
 Thiết kế bởi Công ty Cổ Phần Dịch Vụ Kỹ Thuật Bảo An
Liên hệ báo giá: baoan@baoanjsc.com.vn - Liên hệ hợp tác: doitac@baoanjsc.com.vn -  Vừa truy cập: 0 -  Đã truy cập: 193.214.404
share