Cầu chì là một thành phần quan trọng trong các hệ thống mạch điện, giúp bảo vệ các thiết bị trong hệ thống điện khỏi sự cố quá tải và ngắn mạch. Việc sử dụng cầu chì có thể ngăn chặn các sự cố liên quan đến hệ thống điện. Vậy cầu chì là gì? Cấu tạo cầu chì như thế nào? Nguyên lý làm việc của cầu chì ra sao? Có các loại cầu chì nào? Để hiểu thêm về các câu hỏi trên, mời bạn tham khảo bài viết dưới đây của Bảo An.
Cầu chì là gì? Cầu chì hay còn gọi là khí cụ điện, là một thiết bị điện tử được sử dụng rộng rãi để bảo vệ các thiết bị trong hệ thống điện, giúp ngăn chặn các sự cố ngắn mạch và giảm thiểu nguy cơ cháy nổ. Cầu chì thường được tích hợp vào hệ thống điện, kết nối giữa dây dẫn và thiết bị điện. Cấu tạo cầu chì khá đơn giản, kích thước nhỏ gọn, giá thành phải chăng là những ưu điểm của thiết bị này, giúp nó trở nên phổ biến trong hệ thống điện hiện nay.
Cầu chì thường được làm từ các kim loại có điểm nóng chảy thấp như thiếc, chì, cadimi. Khi dòng điện vượt quá mức cho phép, dây chảy trong cầu chì sẽ nóng chảy trước, ngăn dòng điện tiếp tục lưu thông và nguy cơ gây cháy. Điều này là rất quan trọng nếu sử dụng các loại dây có nhiệt độ nóng chảy cao như đồng, sắt vì chúng gây nguy hiểm khi được bảo vệ.
Cầu chì là gì?
Cấu tạo cầu chì khá đơn giản, bao gồm các thành phần chính như dây chì, thân cầu chì, vật liệu lấp đầy và các đầu nối. Thông thường, cầu chì được lắp đặt giữa nguồn điện và các thiết bị trong mạch điện để bảo vệ hệ thống khỏi các sự cố ngắn mạch. Dưới đây là chi tiết về từng thành phần:
Phần tử ngắt mạch: Phần tử ngắt mạch là thành phần quan trọng nhất của cầu chì, chịu trách nhiệm đo lường và phản ứng với dòng điện. Đây thường là một dây hoặc dải mỏng được làm từ bạc hoặc đồng, có điện trở thấp để đảm bảo dòng điện chạy qua bình thường và sẽ nóng chảy khi xảy ra sự cố ngắn mạch.
Vật liệu lấp đầy: Vật liệu lấp đầy có nhiệm vụ hấp thụ năng lượng sinh ra từ sự cố ngắn mạch và ngăn chặn hiện tượng dẫn điện sau khi cầu chì bị đứt. Loại vật liệu này thường là silicat dạng hạt, được bố trí xung quanh phần tử ngắt mạch để tăng hiệu quả bảo vệ.
Thân cầu chì: Thân cầu chì được làm từ các vật liệu bền bỉ như thủy tinh, gốm, hoặc nhựa chịu nhiệt. Chúng không chỉ chịu được các yếu tố cơ học mà còn phải đảm bảo khả năng cách điện và chịu nhiệt tốt, bảo vệ phần tử ngắt mạch bên trong khỏi hỏng hóc trong điều kiện hoạt động lâu dài hoặc khi nhiệt độ thay đổi đột ngột.
Các đầu nối: Các đầu nối của cầu chì có chức năng cố định và kết nối nó vào hệ thống điện. Một số cầu chì hiện đại còn được thiết kế phức tạp hơn để phù hợp với các yêu cầu đặc thù của người dùng.
Cấu tạo cầu chì
Nguyên lý làm việc của cầu chì dựa trên nguyên lý uốn cong hoặc tự chảy để ngắt mạch điện khi dòng điện tăng lên đột ngột trong mạch điện. Khi dòng điện vượt quá mức an toàn, cầu chì sẽ ngăn chặn dòng điện tiếp tục lưu thông và từ đó giúp bảo vệ các linh kiện điện tử khỏi hỏng hóc.
Trong trạng thái hoạt động bình thường, khi có dòng điện định mức chạy qua thì cầu chì duy trì sự cân bằng nhiệt. Chì là vật liệu lý tưởng trong cầu chì do có nhiệt độ nóng chảy thấp, chỉ khoảng 327 độ C.
Khi dòng điện vượt quá giới hạn an toàn, thì dây chì sẽ nóng chảy và ngăn cản dòng điện tiếp tục lưu thông. Cầu chì tự động ngắt mạch điện, tránh khỏi sự cố cháy nổ và gây hư hại đến thiết bị điện. Đặc tính bảo vệ của cầu chì là khả năng ngắt mạch nhanh chóng khi có quá dòng, giúp bảo vệ hệ thống.
Nguyên lý làm việc của cầu chì
Trên thị trường hiện nay, có rất nhiều các loại cầu chì khác nhau được phân loại theo các tiêu chí khác nhau. Dưới đây là một số cách phân loại các loại cầu chì phổ biến
Theo cấu tạo, có các loại cầu chì phổ biến có thể kể đến như sau:
Cầu chì loại hở: Đây là loại cầu chì không có vỏ bọc bên ngoài.
Cầu chì loại vặn: Đây là loại cầu chì được vặn vào một lỗ có ren trên mạch điện và có thể dễ dàng tháo ra để thay thế.
Cầu chì loại hộp: Là loại cầu chì được đặt trong hộp kín.
Cầu chì ống: Là loại cầu chì được bọc trong ống thủy tinh.
Theo các đặc điểm nổi bật, thì có các loại cầu chì phổ biến như sau:
Cầu chì sứ: Là loại cầu chì có đế làm bằng sứ, được sử dụng rộng rãi trong các hệ thống dây điện và các ngành công nghiệp nhỏ.
Cầu chì nổ: Là loại cầu chì có khả năng kích nổ các hạt bên trong và ngắt mạch điện khi quá dòng.
Cầu chì tự rơi: Nay là loại cầu chì kết hợp giữa cầu dao và cầu chì, có khả năng tự rơi xuống khi bị cháy, thường được sử dụng để bảo vệ điện áp ngoài trời.
Cầu chì điện một chiều: Cầu chì điện một chiều là loại cầu chì có kích thước nhỏ, hoạt động ổn định tuy nhiên lại khó ngắt mạch. Lý do là do dòng điện 1 chiều có trị số không đổi lớn hơn 0 nên tạo ra hồ quang giữa các dây dẫn và có thể làm nóng chảy chúng. Loại cầu chì này được thiết kế các điện cực cách xa nhau hơn để giảm thiểu hiện tượng hỗ quang khi dòng điện 1 chiều khó ngắt. Ngoài ra, cầu chì điện 1 chiều cũng bảo vệ cho các bộ pin và module pin, đồng thời loại bỏ các dòng lỗi DC một cách hiệu quả.
Cầu chì xoay chiều: Cầu chì xoay chiều hay còn gọi là cầu chì điện 3 pha, là loại cầu chì nhỏ gọn. Loại cầu chì này hoạt động bằng cách dao động từ 50 đến 60 lần mỗi giây, với giá trị giao động từ nhỏ đến lớn nhất. Được sử dụng đặc biệt cho hệ thống điện 3 pha, nó giúp bảo vệ thiết bị khi có sự cố quá tải bằng cách làm chảy chì và ngắt nguồn điện.
Cầu chì cao thế: Cầu chì cao thế là loại cầu chì dạng ống có vỏ bằng sứ để đặt bên trong dùng để bảo vệ quá tải và ngắn mạch cho các tải như máy biến áp ở các điện áp 22kV và 35kV.
Cầu chì hạ thế: Cầu chì hạ thế hay còn gọi là cầu chì hạ áp, là thiết bị điện được sử dụng phổ biến trong cuộc sống hàng ngày và trong hoạt động kinh doanh sản xuất. Cầu chì hạ áp được ứng dụng rộng rãi trong cuộc sống hàng ngày và hoạt động kinh doanh sản xuất.
==> Tham khảo thêm sản phẩm Cầu chì hình ống CHINT RT28-63 63A gG/gL được phân phối ở Bảo An tại đây.
Cầu chì là một thành phần quan trọng trong hệ thống điện, đảm bảo an toàn cho mạch điện và các thiết bị điện khác. Các ứng dụng của cầu chì có thể kể đến như sau:
Cầu chì được ứng dụng trong các thiết bị điện thông minh, thiết bị điện tử và điện gia đình.
Ứng dụng của cầu chì trong các hệ thống phân phối điện như: tụ điện, bộ chuyển đổi điện, máy biến áp,...
Cầu chì còn được ứng dụng rộng rãi trong các ô tô, xe tải cũng như các phương tiện giao thông khác.
Cầu chì cũng được ứng dụng trong các điện thoại di động, máy tính xách tay, máy in hoặc máy quét.
Cầu chì được sử dụng trong các bộ pin, màn hình LCD, máy rửa chén, máy nướng bánh mì...
Để sử dụng và thay thế cầu chì một cách an toàn, bạn cần tuân thủ các bước sau
Bước 1: Tắt nguồn điện. Trước khi thực hiện bất kỳ công việc nào liên quan đến cầu chì, bạn cần ngắt nguồn điện và rút ra tất cả các thiết bị điện khác trong nhà. Luôn luôn đảm bảo mình mang đồ bảo hộ trong suốt quá trình làm việc để đảm bảo an toàn.
Bước 2: Kiểm tra hệ thống điện. Sau khi ngắt nguồn điện, hãy kiểm tra kỹ lưỡng hệ thống điện trong nhà để xác định nguyên nhân gây ra sự cố với cầu chì. Điều này giúp bạn tìm ra giải pháp và tránh tình trạng tương tự xảy ra trong tương lai. Nếu cần, hãy tham khảo ý kiến của những người thợ điện lành nghề.
Bước 3: Xác định vị trí dây cầu chì bị hỏng. Thường thì dây cầu chì được đặt ở công tơ điện hoặc trong hộp đấu bảng điện trong nhà. Bạn cần phải xác định vị trí cụ thể của dây bị hỏng trước khi tiến hành thay thế.
Bước 4: Chọn cầu chì thích hợp. Chọn một cầu chì mới có thông số kỹ thuật phù hợp với nguồn điện tại nhà bạn. Hãy chắc chắn rằng cầu chì mới có cùng cường độ dòng điện hoặc thấp hơn so với cầu chì cũ.
Bước 5: Thay thế dây của cầu chì. Tháo ra các ốc vít ở hai đầu của cầu chì, thay thế dây bị hỏng và sau đó cuốn dây xung quanh các ốc vít trước khi siết chặt chúng.
Bước 6: Lắp đặt cầu chì vào hộp. Sau khi thực hiện các bước trên, lắp cầu chì vào hộp điện và bật nguồn điện để kiểm tra lại hoạt động của hệ thống. Nếu mọi thứ hoạt động bình thường chứng tỏ bạn đã thay cầu chì thành công.
Trên đây là những kiến thức hữu ích về cầu chì - một loại linh kiện rất quan trọng trong hệ thống điện mà Bảo An đã đem đến cho các bạn. Hy vọng những kiến thức này sẽ giúp ích cho công việc của bạn.
