MCB là gì? Công dụng của MCB và có các loại MCB nào? Hãy cùng Bảo An tìm hiểu trong bài viết sau đây.
MCB là gì? hoặc chúng ta thường gặp các câu hỏi đại loại như: CB tép là gì, át mcb là gì, aptomat mcb là gì, aptomat tép là gì, mcb là thiết bị gì hay mcb là viết tắt của từ gì...?
MCB là viết tắt của "Miniature Circuit Breaker" - hay còn được gọi là át mcb, aptomat tép, aptomat mcb hoăc CB tép là thiết bị đóng-ngắt dòng điện loại nhỏ và thường được cài lên trên thanh ray chuẩn DIN.
MCB ngắt (nhảy) khi có sự cố xảy ra trên mạch điện như quá tải dòng điện, chập điện, ngắn mạch do thiết bị điện hư hỏng.
MCB là thiết bị cần thiết trên các hệ thống điện, MCB được sử dụng trong các khu dân cư và thương mại. Mục đích sử dụng MCB là để bảo vệ lưới điện khi xảy ra sự cố, ngăn ngừa nguy cơ cháy nổ cho các thiết bị trong cùng hệ thống.
Hình 1: Aptomat MCB
Mời bạn tham khảo các dòng MCB Schneider Bảo An đang cung cấp trên Baa.vn.
2.1/ Công dụng của MCB là gì?
Tương tự cầu chì, MCB được sử dụng để bảo vệ chống quá dòng (quá tải), nhưng MCB có ưu điểm hơn cầu chì là:
- MCB cung cấp cả bảo vệ ngắn mạch. MCB sử dụng cơ chế kép dựa trên nguyên lý điện từ và nhiệt để bảo vệ mạch điện. Nó có thể nhanh chóng ngắt nguồn điện trong thời gian ngắn mạch thông qua thành phần điện từ của nó và cũng phản ứng với tình trạng quá tải thông qua cơ chế dải lưỡng kim. Dải lưỡng kim bị uốn cong do nhiệt sinh ra quá lớn khi quá tải khiến MCB ngắt dòng điện, đảm bảo an toàn cho mạch điện. Bên cạnh đó nó không yêu cầu thay thế sau khi tác động (Ngắt) do phát hiện thấy quá tải.
- MCB có thể dễ dàng vận hành và do đó mang lại sự an toàn khi vận hành và sự tiện lợi hơn
- MCB tiết kiệm chi phí dài hạn.
2.2/ Các thông số kỹ thuật cơ bản của MCB
- Số cực (Pole): 1P, 1P+N, 2P, 3P, 3P+N, 4P
- Dòng định mức (In): 0.5A, 1A, 1.6A, 2A, 2.5A, 3A, 4A, 5A, 6A, 6.3A, 8A, 10A, 12.5A, 13A, 15A, 16A, 20A, 25A, 30A, 32A, 40A, 50A, 60A, 63A, 80A, 100A, 125A
- Dòng ngắn mạch định mức (Icu): khả năng cắt dòng điện ngắn mạch định mức Kilo Ampe (kA)
- Dòng ngắn mạch thực tế (Ics): khả năng cắt dòng điện ngắn mạch thực tế Kilo Ampe (kA)
- Đặc điểm hoạt động – Đường cong type B, C, D, Z hoặc K
2.3/ Aptomat MCB và MCCB khác nhau thế nào
MCCB (Molded Case Circuit Breaker) là aptomat dạng khối có khả năng đóng-ngắt dòng điện lớn, thường được sử dụng trong công nghiệp…
Một số đặc điểm phân biệt giữa MCB với MCCB có thể liệt kê như sau:
- MCB có cường độ định mức chỉ lên tới 125A còn MCCB có dòng định mức có thể lên đến trên 1000A.
- MCB không thể điều chỉnh được dòng điện ngắt cũng như không thể ngắt trong điều kiện điện áp như MCCB.
- MCB có kích thước nhỏ, thường dùng trong gia đình hoặc sản xuất công nghiệp nhỏ,…để bảo vệ trong phạm vi dòng điện thấp. MCCB có kích thước to hơn MCB, thường sử dụng trong khu công nghiệp lớn với các loại mạch động lực có dòng điện cao.
- MCB có công suất ngắt thông thường là 10kA trong khi MCCB có công suất lên đến 200KA.
- MCB có giá thành rẻ hơn so với MCCB.
- MCB không có hệ thống báo động như các MCCB hiện đại.
CB MCB MCCB là gì?
Đừng nhầm lẫn CB (Cầu Dao Điện), MCB (át tép) với MCCB (Bộ ngắt mạch dạng khối) nhé các bạn.
Bộ ngắt mạch MCB là một thiết bị đóng cắt trong dải từ 0.5A đến 125A. Dòng ngắn mạch định mức của nó được tính bằng kA (thông thường lên tới 10kA) và điều này cho biết mức độ khả năng làm việc của nó.
Ví dụ: Một MCB trong dân dụng thông thường sẽ có dòng cắt 6kA, trong khi một MCB được sử dụng trong ứng dụng công nghiệp có thể cần một bộ phận có dòng cắt đến 10kA.
Mời bạn tham khảo thông số kỹ thuật và giá bán của Aptomat cài SCHNEIDER A9N61506 1P, 6A, 6kA Chi tiết xem tại đây
Cấu tạo Aptomat 1 pha bao gồm các bộ phận: Vỏ bọc (thường được sản xuất bằng nhựa có khả năng cách điện và cách nhiệt, chịu được va đập tốt), tiếp điểm, hộp dập hồ quang, cơ cấu truyền động cắt MCB, móc bảo vệ.
Bất cứ khi nào dòng điện quá tải (quá mức) liên tục chạy qua MCB, dải lưỡng kim sẽ bị đốt nóng đến mức uống cong và làm lệch hướng. Sự lệch của dải hai kim loại này giải phóng một chốt cơ học. Khi chốt cơ học này được gắn với cơ chế hoạt động, nó mở các tiếp điểm và MCB bị ngắt, do đó ngăn dòng điện chạy trong mạch. Để thông lại dòng điện, MCB phải được BẬT theo cách thủ công. Cơ chế này bảo vệ thiết bị điện khỏi các lỗi phát sinh do quá dòng hoặc quá tải.
Hình 2: Cấu tạo Aptomat 1 pha
Nhưng trong điều kiện ngắn mạch, dòng điện tăng đột ngột, gây ra sự dịch chuyển cơ điện của pít tông liên quan đến cuộn dây ngắt hoặc cuộn dây điện từ. Pít tông chạm vào cơ cấu làm cho chốt nhả ngay lập tức, do đó làm mở các tiếp điểm của bộ ngắt mạch. Đây là một lời giải thích đơn giản về nguyên lý hoạt động của bộ ngắt mạch MCB.
4.1/ Phân loại MCB dựa trên đặc tính ngắt
MCB được phân loại dựa trên các đặc điểm về hoạt động ngắt của thiết bị và chúng ta có một loạt các tiêu chuẩn như sau:
|
Đặc tính ngắt |
Dòng ngắt (In) |
|
Loại B (B curve) |
3-5 lần dòng điện đầy tải . Nó chủ yếu được sử dụng trong các ứng dụng dân dụng nơi tải có điện trở, ví dụ: thiết bị chiếu sáng, thiết bị gia dụng có mức tăng đột biến thấp. |
|
Loại C (C curve) |
5-10 lần dòng điện đầy tải . Nó được sử dụng trong các ứng dụng thương mại/công nghiệp, nơi có nhiều khả năng xảy ra dòng điện ngắn mạch cao hơn, ví dụ: chủ yếu là tải cảm ứng, ánh sáng huỳnh quang. |
|
Loại D (D curve) |
10-14 lần dòng điện đầy tải . Nó được sử dụng khi dòng điện khởi động có thể rất cao, ví dụ: động cơ, máy chụp X-quang. |
|
Loại MA (MA curve) |
MCB loại MA sẽ cho tác động ngay lập tức với tốc độ lên đến 12 lần dòng điện định mức của nó, mục đích là bảo vệ động cơ có dòng khởi động cao. |
|
Loại K (K curve) |
MCB loại K sẽ cho tác động ngay lập tức với tốc độ lên đến 8-12 lần dòng điện định mức. Thường dùng bảo vệ động cơ có dòng khởi động cao và các tải cảm ứng. |
|
Loại Z (Z curve) |
MCB loại Z sẽ cho tác động ngay lập tức với tốc độ lên đến 2-3 lần dòng điện định mức. Chúng rất nhạy cảm với ngắn mạch nên thường được dùng để bảo vệ thiết bị bán dẫn. |
Chúng ta hay có thắc mắc ký hiệu trên thân vỏ MCB hay có các ký hiệu như c16, c20, c40 và c63... :
- Vậy ký hiệu C20 trên aptomat là gì? ký hiệu C63 trên aptomat là gì? Aptomat C16 là gì? Aptomat C40 là gì?
"C20" trên aptomat (hay còn gọi là MCB - Miniature Circuit Breaker) là chỉ số dòng định mức của aptomat đó
C20 cho biết rằng aptomat này có dòng định mức là 20 A (Ampere)
C20 còn cho biết rằng MCB này có dòng đặc tính ngắt loại C (C curve)
* Nhiều người có thể 1 số câu hỏi VD như:
- MCB 1p là gì > MCB 1p là thiết bị bảo vệ 1 dây pha trong mạch điện, được sử dụng trong lưới điện 1 pha, bảo vệ pha nóng (hay L) trong các tủ điện bảo vệ line cho chiếu sáng hoặc ổ cắm…
- MCB 2P hay gọi cách khác là MCB 2 Pha, không phân biệt ngõ L hay N vì bên nào cũng có dây nhiệt, do vậy có thể cung cấp cho 2 thiết bị riêng biệt và nếu 1 trong 2 thiết bị đó có vấn đề thì sẽ cúp luôn thiết bị còn lại.
- MCB 1P+N, MCB 1 pha 2 cực hay cách gọi khác là CB tép 1 pha 2 cực, thì bên ngõ L có 1 dây nhiệt để ngắt tiếp điểm khi có sự cố quá dòng, bên ngõ N thì tiếp điểm không qua dây nhiệt. Như vậy tiếp điểm đầu vào và ra của bên N được ngắt phụ thuộc vào bên L.
- MCB 3p thường dùng bảo vệ thiết bị điện 3 pha do nó có khả năng ngắt mạch cho 3 dây dẫn điện độc lập.
- Ngoài ra còn có, MCB 3P+N (MCB 3 pha 4 cực ) và MCB 4P (MCB 4 cực)
4.4/ Phân loại MCB dựa trên Dòng cắt (Kiloampere)
VD: Dòng cắt 6kA là gì?
Cần phân biệt rõ: Dòng ngắn mạch định mức (Icu) và Dòng ngắn mạch thực tế (Ics)
Dòng Icu thường chỉ bằng 50-100% dòng Ics, tùy vào hãng sản xuất và dòng sản phẩm
MCB dính tiếp điểm có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, ví dụ như:
- Thiết bị đang hoạt động quá tải, dẫn đến quá nhiệt và làm kích thích các tiếp điểm.
- Tiếp điểm bị oxy hóa hoặc bẩn, dẫn đến không đảm bảo đủ chất lượng tiếp xúc và dẫn tới làm tiếp điểm dính lại.
- Tải đang hoạt động có điện áp cao hoặc điện trường mạnh, dẫn đến nảy xung điện cục bộ trên tiếp điểm.
Trong một số trường hợp, MCB dính tiếp điểm có thể gây ra hiện tượng nóng cháy hoặc chập điện nghiêm trọng. Để tránh những hậu quả này, thường thì cần phải thay thế thiết bị bị hỏng hoặc hiệu chỉnh lại tiếp điểm. Ngoài ra, cần đảm bảo an toàn khi thực hiện các công việc với điện và nếu cần phải tìm hiểu kỹ hơn, bạn có thể tham khảo tài liệu tham khảo hoặc tìm sự giúp đỡ từ một chuyên gia về điện để được tư vấn một cách cụ thể hơn
Quá tải dòng điện xảy ra khi lượng điện năng cần thiết để vận hành các thiết bị vượt quá giới hạn cho phép của mạch điện. Điều này có thể gây ra MCB bị nhảy và giảm tuổi thọ của các thiết bị điện.
Nguyên nhân của hiện tượng quá tải dòng điện có thể là do số lượng thiết bị hoạt động cùng lúc quá nhiều, tải trọng của các thiết bị quá lớn so với khả năng của mạch điện, hoặc dây điện truyền tải dòng điện quá dài hoặc quá nhỏ.
Để tránh quá tải dòng điện, bạn có thể giảm tải trọng của các thiết bị sử dụng điện, sử dụng các loại MCB có độ nhạy cảm cao hơn để đảm bảo bảo vệ cho các thiết bị điện, hoặc tham khảo ý kiến các chuyên gia về điện để thiết kế mạch điện phù hợp với nhu cầu và sẵn có tài nguyên của bạn.
Là hiện tượng xảy ra khi hai hoặc nhiều đầu dây của mạch điện vô tình kết nối với nhau hoặc chỉ cách nhau một khoảng rất nhỏ. Khi đó, dòng điện sẽ đổ toàn bộ vào đó, tạo nên sự cố ngắn mạch.
+ Nguyên nhân của ngắn mạch dòng điện có thể là do dây điện bị ăn mòn, nứt hoặc trầy xước, hoặc do các công tắc, cầu dao hoặc bảng điện bị hư hỏng. Một số trường hợp khác có thể là do việc thiết kế và gắn mạch không tốt hoặc do lỗi của nhà sản xuất.
+ Ngắn mạch dòng điện có thể gây ra các tác động tiêu cực đến các thiết bị điện, gây hư hỏng hoặc phá hủy chúng, và có nguy cơ gây cháy nổ nếu không được xử lý kịp thời hoặc khi ngắn mạch diễn ra trên các phần mạch điện quan trọng.
+ Để tránh ngắn mạch dòng điện, cần lưu ý sử dụng các thiết bị điện đúng cách, đồng thời nên kiểm tra và bảo trì định kỳ mạch điện để phát hiện và khắc phục sớm các vấn đề tiềm ẩn. Ngoài ra, thiết kế và gắn mạch cần được thực hiện đúng cách và theo đúng quy chuẩn an toàn để tránh trường hợp ngắn mạch dòng điện.
1. Kiểm tra ngắn mạch hoặc rò điện: Kiểm tra xem có ngắn mạch hoặc rò điện nào xảy ra trong mạch điện không. Đây là nguyên nhân phổ biến dẫn đến MCB nhảy để ngăn ngừa sự cố nghiêm trọng..
2. Kiểm tra tải điện: Đầu tiên, xác định xem tải điện của hệ thống có phù hợp với năng lực của MCB hay không. Nếu tải quá nặng so với MCB, nó có thể dẫn đến MCB nhảy để bảo vệ mạch. Nguyên nhân của quá tải có thể do người sử dụng đã bổ sung thêm 1 số thiết bị điện dẫn tới tổng công suất của hệ thống điện tăng cao, vượt quá khả năng làm việc của aptomat. Lúc này bạn có thể cần nâng cấp hệ thống điện để đáp ứng nhu cầu sử dụng hiện tại.
3. Kiểm tra cách nhiệt và tiếp xúc: Đảm bảo rằng các thiết bị điện, đặc biệt là các đầu cắm, ổ cắm, các dây dẫn, không bị hư hỏng hoặc có tiếp xúc kém chất lượng. Sự tiếp xúc kém có thể dẫn đến tăng dòng điện và khiến MCB nhảy.
4. Kiểm tra thiết bị điện có trục trặc: Đôi khi, các thiết bị điện như máy bơm, máy lạnh, hay các thiết bị khác có thể gặp sự cố gây ra MCB nhảy. Kiểm tra các thiết bị này để đảm bảo chúng hoạt động bình thường.
Kết luận: Trên đây là kiến thức về MCB do Bảo An tổng hợp lại và chia sẻ đến các bạn. Chúng tôi hy vọng rằng qua đây các bạn sẽ có cái nhìn tổng quan về MCB là gì và công dụng của MCB và các loại MCB.
