Nhông xích là gì? Cấu tạo, phân loại và các ứng dụng thực tế

Nhông xích là một trong những chi tiết máy rất quan trọng và không thể thiết ở trong các xe máy, xe đạp và xe mô tô hay trong các hệ thống dây chuyền công nghiệp. Vậy nhông xích là gì? Cấu tạo của nhông xích như thế nào? Có các loại nhông xích nào và ứng dụng thực tế của nhông xích là gì? Hãy cùng Bảo An tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Nhông xích là gì? Nhông xích, còn được gọi là nhông sên xích, nhông sên, tên trong tiếng Anh là "Sprocket". Đây là một bộ phận cơ khí quan trọng trong các hệ thống truyền động. Nó có nhiệm vụ truyền lực kéo từ động cơ sang cơ cấu khác thông qua cơ cấu mắt xích và bánh răng. Nhông xích là bộ phận quan trọng, có ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả của việc truyền động có trơn tru, êm ái, nhẹ nhàng hay không.

 

Để hiểu thêm về nhông xích là gì? Hãy cùng tham khảo hình ảnh cũng như thông số kỹ thuật của sản phẩm Nhông tiêu chuẩn (chưa gia công) Tsubaki dòng RS15 TSUBAKI RS15-1B35T hiện được phân phối ở Bảo An tại đây.

Nhông xích được cấu thành từ hai bộ phận khác nhau đó là nhông và dây xích, trong đó:
- Nhông (hay còn gọi là đĩa xích): được cấu tạo từ hai chi tiết trục hình trụ và một đĩa có nhiều răng dạng lưỡi cưa. Các trục hình trụ này phải có một lỗ to, nhỏ khác nhau tùy thuộc vào kích thước và mục đích sử dụng nhông. Thông thường, các lỗ này dùng để cho một thanh trụ xỏ qua để hoạt động được như trục của bánh xe. Các răng nhông ăn khớp với các mắt xích để truyền lực kéo. Nhiệm vụ chính của nhông chính là tạo ra độ cân tiêu chuẩn cho dây xích lắp ráp bên trong.
- Xích: Xích là bộ phận bao gồm các mắt xích ở trong, ống lót, con lăn, chốt xích bên ngoài và các bộ phận kết nối khác. Trên thực tế, các mắt xích có thể tháo rời, cắt bỏ hoặc thêm vào để thay đổi chiều dài xích nếu cần thiết trong quá trình sử dụng.
Nhông xích hoạt động dựa trên nguyên lý ăn khớp giữa các răng nhông và các mắt xích, giúp truyền lực một cách hiệu quả từ động cơ đến bánh xe hoặc các bộ phận khác của máy móc.

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều các loại nhông xích khác nhau với cấu tạo khác nhau. Trong đó, có 3 loại nhông xích phổ biến được phân loại theo cấu tạo là: Nhông xích nhóm A, nhông xích nhóm B và nhông xích nhóm C. Cụ thể như sau:
- Nhông xích nhóm A: Nhông xích nhóm A là loại nhông xích được thiết kế với tầm đĩa phẳng ở 2 bên bề mặt. Dọc theo tấm đĩa này là hệ thống các răng cưa dùng để lắp ráp dây xích đi kèm.
- Nhông xích nhóm B: Nhông xích nhóm B là loại nhông xích được thiết kế với cùi trục 1 bên theo kiểu liền khối bên cạnh đĩa xích thông dụng.
- Nhông xích nhóm C: Nhông xích nhóm C được sử dụng để chỉ các loại nhông xích được thiết kế thêm 2 trục bên hông. Hệ thống trục được sản xuất liền khối bên cạnh đĩa xích lắp ráp đi kèm.

- Nhông xích có khả năng vận chuyển liên tục, đem lại năng suất vận chuyển cao ở cả khoảng cách vận chuyển lớn. Đồng thời cho phép vận chuyển đa dạng các loại nguyên, vật liệu rời, thành phẩm, bán thành phẩm,...
- Hầu hết các loại nhông xích đều có cấu tạo đơn giản, dễ dàng lắp đặt, sử dụng và bảo dưỡng nhông xích, đem lại độ bền, tuổi thọ cao cho hệ thống dẫn động băng tải.
- Không yêu cầu căng xích, lực tác động lên trục và ổ nhỏ hơn.
- Cho phép vận chuyển theo nhiều hướng khác nhau như hướng nằm ngang, hướng nằm nghiêng.
- Nhông xích có giá thành rẻ, chi phí đầu tư không cao, giúp tiết kiệm cho doanh nghiệp.
- Đem lại những chuyển động êm ái, trơn tru, ít ma sát.

- Nhông xích có khả năng làm việc với độ nghiêng thấp
- Hiệu quả truyền không tốt khi làm việc ở tốc độ cao.
- Không thể vận chuyển theo hướng đường cong. Nếu cần thiết ứng dụng ở điều kiện này cần bố trí thêm động cơ và khung băng để đổi hướng.
- Nhông xích nhanh bị mòn bản lề, đòi hỏi phải thường xuyên tiến hành bôi trơn đúng cách, kiểm tra, bảo dưỡng, bảo trì định kỳ hệ thống dẫn động băng tải

Khi lựa chọn và sử dụng các loại nhông xích, bạn cần phải nắm được các thông số kỹ thuật quan trọng của nhông xích để có thể lựa chọn được một sản phẩm phù hợp nhất. Các thông số chính của nhông xích bạn cần nắm được như sau:

- Loại nhông xích: Đầu tiên, bạn cần xác định được nhông xích đó là loại nhông nào? Là loại xích 40 hay 60 và lắp được cho loại xích nào? Loại nhông xích lựa chọn có đặc điểm cấu tạo cũng như công dụng ra sao và phù hợp với hệ thống dây chuyền nào?

- Nhông xích được lựa chọn thuộc loại nhông xích nhóm A, B hay C và sử dụng như thế nào cho đúng cách?

- Ở trong nhông xích có bao nhiêu răng? Số răng là 12 hay 20 để sử dụng cho loại máy phù hợp.

Từ những ưu nhược điểm và đặc điểm cấu tạo của nhông xích được kể ở trên. Các loại nhông xích ngày càng được sử dụng phổ biến và rộng rãi trong hầu hết các ngành công nghiệp. Các ứng dụng phổ biến của nhông xích có thể kể đến như sau:

- Ứng dụng trong ngành công nghiệp sản xuất ô tô, xe máy.

- Ứng dụng trong ngành sản xuất xi măng, phân bón.

- Ứng dụng trong các dây chuyền sản xuất, các băng tải.

- Ứng dụng trong ngành sản xuất đồ ăn, thức uống,...

Để đảm bảo quy trình vận hành được an toàn, giúp tăng tuổi thọ của nhông xích, người dùng cần chú ý một số vấn đề sau:
- Giữ cho nhông xích luôn sạch sẽ: Để quá trình vận hành được mượt mà, người ta thường bôi lên nhông xích một lớp dầu mỡ chuyên dụng. Lớp dầu này sẽ làm nhông xích dễ bám bụi bẩn. Một nhông xích bám đầy bụi bẩn sẽ không thể làm việc liên tục và cho hiệu quả cao như mong đợi. Do đó, để nâng cao chất lượng sản xuất, người dùng cần thường xuyên vệ sinh nhông xích một cách sạch sẽ. Có như vậy thì dây chuyền sản xuất dây chuyền sản xuất mới có thể vận hành được một cách trơn tru nhất.
- Lắp đặt nhông xích chính xác: Khi sử dụng các dụng cụ lắp ráp không phù hợp sẽ ảnh hưởng đến độ chính xác của nhông xích. Điều này vô tình khiến nhông xích dễ bị bào mòn và gãy răng do bị lệch các khớp nối. Do đó, để giữ cho nhông xích công nghiệp có độ bền cao, đòi hỏi người dùng phải lắp đặt một cách chính xác nhất.
- Thường xuyên bảo dưỡng: Việc bảo dưỡng định kỳ, để người dùng biết được lỗi và những vấn đề gặp phải ở nhông xích. Đây là việc làm quan trọng, giúp cho các băng chuyền không bị gián đoạn khi có lỗi xảy ra.
Ngoài ra, để tăng tuổi tho cho nhông xích, bạn không nên để thiết bị này làm việc quá tải. Thường xuyên bôi trơn để hệ thống hoạt động êm, mượt mà.

 

Kết luận: Trên đây là những kiến thức hữu ích về nhông xích mà Bảo An đã đem đến cho các bạn. Hy vọng các kiến thức qua bài viết này sẽ giúp ích nhiều cho công việc của các bạn.