Cờ lê và mỏ lết là hai loại dụng cụ cầm tay được sử dụng rất phổ biến trong các lĩnh vực cơ khí, lắp ráp, sửa chữa hay trong các ứng dụng dân dụng,... Tuy nhiên, nhiều người vẫn còn nhầm lẫn hai loại công cụ này là một do công dụng của chúng khá tương đồng với nhau. Bài viết dưới đây,
Bảo An sẽ giúp bạn hiểu được về cờ lê là gì? Mỏ lết là gì? Cũng như giúp bạn phân biệt được cờ lê và mỏ lết và cách sử dụng hai loại công cụ cầm tay này.
1. Cờ lê là gì? Các loại cờ lê
1.1. Cờ lê là gì?
-
Cờ lê là gì?
Cờ lê là một loại dụng cụ cầm tay phổ biến, được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực của đời sống. Các loại cờ lê có chức năng giữ và xoay các đai ốc, bu lông, chốt và các chi tiết có ren,... Nhờ tính tiện lợi và kích thước nhỏ gọn cùng khối lượng nhẹ mà cờ lê đang được sử dụng rất rộng rãi trong đời sống hàng ngày.
- Cờ lê thường được sản xuất bằng chất liệu thép mạ Chromium siêu cứng với độ bền rất cao và khả năng chống han gỉ, không bị cong, gãy khi chịu lực lớn. Đặc biệt với thiết kế thân dài, chắc chắn, vừa vặn cho việc cầm nắm đã giúp hạn chế trơn trượt một cách tối đa. Nhờ thiết kế chắc chắn, dễ cầm nắm, không gây trơn trượt nên người dùng có thể dễ dàng sử dụng cờ lê để hoàn thành các công việc nhằm tiết kiệm sức lực cũng như thời gian.
Cờ lê là gì?
1.2. Các loại cờ lê phổ biến hiện nay
Có các loại cờ lê chính được sử dụng phổ biến hiện nay là: cờ lê hai đầu vòng, cờ lê hai đầu mở, cờ lê kết hợp hai đầu, cờ lê đuôi chuột và cờ lê lực. Cụ thể như sau:
- Cờ lê hai đầu vòng: Cờ lê hai đầu vòng là loại cờ lê được thiết kế với hai đầu rỗng có hình tròn. Loại cờ lê này thường có hình lục giác 6 cạnh hay hình 12 cạnh tương ứng với các đai ốc cùng hình. Hai đầu của cờ lê được nối thẳng với thân hoặc nghiêng một góc 15 độ để tạo ra một khoảng hở và tăng diện tích hoạt động của dụng cụ.
Cờ lê hai đầu vòng
- Cờ lê hai đầu mở: Cờ lê hai đầu mở là cờ lê có cấu tạo bao gồm 2 đầu hình chữ U có kích thước khác nhau và lệch một góc 15 độ. Ưu điểm nổi bật của cờ lê 2 đầu mở đó là có thể kẹp đối diện đai ốc và hoạt động trong không gian nhỏ và hẹp.
Cờ lê hai đầu mở
- Cờ lê kết hợp hai đầu: Là loại cờ lê bao gồm đầu mở và một đầu còn lại là đầu vòng.
Cờ lê kết hợp hai đầu
- Cờ lê đuôi chuột: Cờ lê đuôi chuột là một dụng cụ được sử dụng rất phổ biến trong việc mở khóa giàn giáo. Loại cờ lê này được cấu tạo bởi một đầu là tay vặn tự động và một đầu tuýp. Hai đầu này có thể đảo cho nhau bằng cách kích hoạt một đòn bẩy đảo chiều trên đầu vặn hoặc lật qua cờ lê.
Cờ lê đuôi chuột
- Cờ lê lực: Cờ lê lực là loại cờ lê có khả năng điều chỉnh được lực lên vật cần xiết chặt thông qua màn hình hiển thị. Khi người dùng siết ốc thì trên màn hình của cờ lê lực sẽ hiển thị giá trị lực cần siết và từ đó người dùng có thể xác định được lực siết ốc phù hợp.
Cờ lê lực
2. Mỏ lết là gì? Các loại mỏ lết
2.1. Mỏ lết là gì?
- Mỏ lết cũng là một loại dụng cụ cầm tay phổ biến. Chức năng tương tự như cờ lê, mỏ lết được sử dụng nhằm cung cấp lực bám và lợi thế cơ học trong việc áp dụng moment xoắn để xoay các vật. Mỏ lết còn có thể vặn và siết được đa dạng những bu lông và ốc vít khác nhau, nhờ khả năng điều chỉnh được kích thước và độ rộng hẹp của ngàm còn gọi là má kẹp. Ngoài đai ốc và bu lông, các loại mỏ lết khác còn có thể xoay các loại ống có tiết diện hình tròn. Tên gọi mỏ lết có nguồn gốc từ tiếng Pháp, phiên âm từ "molette".
- Chất liệu để sản xuất ra mỏ lết được làm từ những kim loại, hợp kim có độ cứng cao như Chromium, Thép, Vanadium,… có thể phủ thêm lớp mạ chromium sáng bóng và hoặc phủ phosphorus chống gỉ ăn mòn giúp tăng độ bền cho bề mặt của mỏ lết.
Mỏ lết là gì?
2.2. Các loại mỏ lết
Hiện tại có 3 loại mỏ lết được sử dụng phổ biến: mỏ lết thông thường, mỏ lết răng, mỏ lết xích.
- Mỏ lết thông thường: Cấu tạo cơ bản với một đầu có 2 ngàm: ngàm cố định và ngàm có thể di chuyển để thay đổi kích thước nhờ một con lăn. Mỏ lết thường có kích thước 4 inch đến 14 inch, tùy nhu cầu sử dụng mà chúng ta lựa chọn cho phù hợp.
Mỏ lết thông thường
- Mỏ lết răng: Có cấu tạo gồm hai ngàm kẹp được thiết kế các rãnh hình răng cưa nhằm tăng độ ma sát, kích thước thông thường sẽ từ 6 inch đến 36 inch thậm chí lên tới 48 inch, thay đổi kích thước nhờ một con lăn. Nhờ có các rãnh răng cưa này mà ngoài vặn bu lông, đai ốc thì thiết bị này còn có thể vặn được các khớp nối của các ống có tiết diện hình tròn.
Mỏ lết răng
- Mỏ lết xích: Cấu tạo gồm một tay cầm, một ngàm răng cưa cùng một đoạn dây xích. Loại mỏ lết này khá hiếm gặp, chỉ thường được sử dụng trong việc tháo lắp các đường ống hình trụ có kích thước lớn, bảo trì máy móc lớn.
Mỏ lết xích
3. Phân biệt cờ lê và mỏ lết
3.1. Điểm giống nhau
Cả cờ lê và mỏ lết đều được sử dụng để vặn đai ốc, bu lông và các chi tiết có ren, có lực bám tốt giúp tiết kiệm sức lực khi sử dụng. Chúng đều là những công cụ cầm tay chuyên dụng trong quá trình sửa chữa và gia công cơ khí.
3.2. Điểm khác nhau
a. Về cấu tạo
- Cờ lê có cấu tạo kích thước cố định. Như vậy mỗi cờ lê chỉ phù hợp với một kích thước cụ thể. Nếu có nhiều bu lông với kích thước khác nhau thì cần phải có nhiều cờ lê khác nhau.
- Mỏ lết có thể vặn điều chỉnh kích thước nhờ vào ngàm di động nên có thể vặn nhiều cỡ bu lông khác nhau.
b. Về chức năng
- Cờ lê do có thiết kế nhỏ gọn, dễ mang theo hơn nên sẽ dễ dàng sử dụng hơn ở trong không gian hẹp.
- Mỏ lết tuy không sử dụng được trong không gian hẹp như cờ lê nhưng các loại mỏ lết khác lại có thể sử dụng được cho các loại ống tiết diện hình tròn trong khi cờ lê không làm được.
4. Cách sử dụng cờ lê và mỏ lết đúng cách
Để sử dụng cờ lê và mỏ lết đúng cách, bạn cần tuân thủ đúng theo hướng dẫn dưới đây.
- Lựa chọn cờ lê và mỏ lết phù hợp với kích thước đai ốc:
- Đầu tiên, người dùng cần kiểm tra đai ốc, bu lông,... nhằm xác định được kích thước để lựa chọn được cờ lê và mỏ lết phù hợp với yêu cầu sử dụng. Việc sử dụng cờ lê và mỏ lết để mở hay siết ốc sẽ cần dùng đến lực. Do đó, để tránh cho đai ốc bị biến dạng thì bạn nên lưu ý đến các thông số kỹ thuật ghi trên cờ lê cũng như trên ốc.
- Đối với cờ lê, nếu như không xác định được kích thước của đai ốc thì ta có thể tra từng kích thước để lựa chọn đầu vặn phù hợp.
- Đối với mỏ lết thì người dùng cần điều chỉnh con lăn để cho 2 ngàm của mỏ lết tiếp xúc chặt với ốc rồi mới bắt đầu gia lực để vặn và siết ốc.
- Lưu ý khi sử dụng cờ lê và mỏ lết:
- Nên sử dụng lực kéo thay vì lực đẩy: Không ít người sử dụng lực đẩy để siết chặt hay nới lỏng đai ốc thay vì dùng lực kéo. Đối với lực đẩy thì thông thường sẽ cho lực mạnh và hiệu quả hơn. Tuy nhiên nếu không sử dụng cẩn thận thì khi đẩy cờ lê hay mỏ lết chúng bị trượt thì sẽ dễ bị mất đà làm cho lao người đi và có thể gây nguy hiểm. Nếu trong trường hợp bắt buộc phải dùng lực đẩy thì ta nên dùng lực từ phần gốc của bàn tay để hạn chế tối thiểu độ nguy hiểm.
- Không nối dài dụng cụ: Có không ít các trường hợp dùng tay nối dài thiết bị vặn bằng các ống sắt dài. Tuy nhiên điều đó cần chấm dứt ngay vì có thể gây đến các vấn đề như: phần tay cầm của cờ lê và mỏ lết có thể bị bẻ cong hay thậm chí là gãy; khi cánh tay đòn được nối dài ra thì lực tác động sẽ tăng lên và làm cho đai ốc lục giác nhanh bị mài mòn thành hình tròn và thanh nối dài không có chốt nối với cờ lê nên có thể gây nguy hiểm khi sử dụng.
Kết luận: Qua bài viết trên, Bảo An đã giúp bạn hiểu được về điểm khác nhau giữa 2 loại dụng cụ cầm tay thông dụng đó là cờ lê và mỏ lết. Hy vọng các kiến thức qua bài viết trên sẽ giúp ích nhiều cho công việc của bạn.
