Ngày nay, các loại vòng bi, bạc đạn được ứng dụng trong hầu hết các máy móc và thiết bị. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ về vòng bi
bạc đạn là gì? Cấu tạo vòng bi bạc đạn cũng như các loại vòng bi bạc đạn và công dụng của chúng. Trong bài viết dưới đây,
Bảo An Automation sẽ giúp bạn hiểu được các vấn đề này
1. Vòng bi bạc đạn là gì?
Bạc đạn là gì? Vòng bi là gì? Bạc đạn hay chính là vòng bi (tên Tiếng Anh là Bearing), đây là tên gọi của các loại ổ lăn. Các loại vòng bi bạc đạn là chi tiết truyền động cơ khí rất quan trọng và được ứng dụng rất rộng rãi ở rất nhiều lĩnh vực khác nhau. Vòng bi thường được gọi là bạc đạn vì để phân biệt nó với bạc dầu- một loại ổ trượt. Bên trong của vòng bi bạc đạn là các ổ trượt có các cục đạn có hình cầu hoặc hình trụ thằng hoặc trụ côn nhằm để tạo ma sát lăn cho ổ trượt.
Hình 1: Bạc đạn là gì?
Để hiểu thêm về bạc đạn là gì? Hay vòng bi là gì? Mời bạn tham khảo hình ảnh cũng như thông số kỹ thuật của sản phẩm Vòng bi cầu thông thường SKF 6000-2Z được phân phối ở Bảo An
tại đây.
2. Cấu tạo vòng bi
Cấu tạo vòng bi gồm mấy phần? Cấu tạo vòng bi bạc đạn bao gồm 4 bộ phận chính: vòng ngoài, vòng trong, vòng cách và con lăn. Ở các loại máy móc công nghiệp, vòng bi có thể có thêm các bộ phận khác như phớt. Cụ thể như sau:
- Vòng ngoài: Bộ phận này của vòng bi được lắp cố định với phần vỏ máy.
- Vòng trong: Đây là bộ phận lắp cố định với phần trục máy. Tùy vào từng loại bạc đạn mà mặt trong có thể sẽ có rãnh hình cầu và trụ côn.
- Con lăn: Ở mỗi loại vòng bi, đạn bạc khác nhau sẽ có những loại con lăn khác nhau. Tùy vào mục đích sử dụng ta có các loại con lăn như: con lăn hình cầu, con lăn hình trụ,con lăn hình côn, con lăn kim...
- Vòng cách: Trong cấu tạo vòng bi bạc đạn, vòng cách là bộ phận giúp cố định các con lăn, viên bi ở đúng khoảng cách trong các rãnh. Vật liệu chế tạo của vòng cách có thể là thép, đồng hay nhựa.
- Phớt: Với một số vòng bi trong các máy móc công nghiệp, có một bộ phận khác trong cấu tạo vòng bi bạc đạn là phớt. Đây là bộ phận được trang bị thêm để giữ mỡ và chắn bụi. Tùy vào ứng dụng của bạc đạn mà phớt có thể được làm từ sắt hay nhựa.
Hình 2: Cấu tạo vòng bi bạc đạn
3. Các loại vòng bi bạc đạn
Hiện nay trên thị trường đang có rất nhiều các loại vòng bi bạc đạn khác nhau đáp ứng nhu cầu sử dụng với nhiều loại máy móc. Dưới đây là các loại vòng bi bạc đạn được sử dụng phổ biến nhất.
a. Vòng bi cầu (Ball bearing)
- Vòng bi cầu là loại bạc đạn thông dụng nhất do khả năng đáp ứng được với nhiều ứng dụng truyền động, cấu tạo vòng bi cầu đơn giản, dễ dàng tháo lắp. Các loại vòng bi vầu có thể làm việc được ở tốc độ cao, chịu tải trọng hướng kính rất tốt. Vòng bi cầu thường được bôi trơn sẵn và được thiết kế kín với phớt ở 2 mặt, cho phép đưa vào sử dụng nhanh, an toàn. Nhược điểm của các loại vòng bi cầu dễ bị hư hỏng (giảm tuổi thọ làm việc) nếu bị lắp lệch tâm, hoặc bị chịu tải trọng dọc trục quá lớn. Các loại vòng bi cầu được sử dụng phổ biến là
vòng bi cầu rãnh sâu,
vòng bi cầu tiếp xúc góc và
vòng bi cầu tự lựa.
Hình 3: Vòng bi cầu
b. Vòng bi đũa (Roller bearing)
Vòng bi đũa là loại vòng bi được thiết kế để chịu được tải trọng hướng kính lớn ở tốc độ cao. Vòng bi đũa có các con lăn có dạng hình trụ, giúp phân bố tải trọng trên một diện tích lớn hơn do đó vòng bi đũa có sức tải lớn hơn nhiều so với vòng bi cầu. Tuy nhiên, thiết kế của các loại vòng bi đũa chỉ thích hợp đối với lực hướng kính do đó không thể ứng dụng trong các công việc đòi hỏi sức tải dọc trục. Ngoài ra, ổ kim (một dạng của ổ đũa) rất phù hợp trong các công việc có không gian hạn chế, do có đường kính con lăn nhỏ, tiết kiệm diện tích.
Hình 4: Vòng bi đũa
c. Vòng bi chặn (Ball thrust bearing)
Vòng bi chặn được thiết kế chủ yếu hướng đến các ứng dụng đòi hỏi sức tải thấp và yêu cầu chịu được lực dọc trục. Có các kiểu thiết kế chặn lực dọc trục ở một hướng và hai hướng cũng như với gối đỡ để điều chỉnh độ lệch hướng kính. Các loại vòng bi chặn được chế tạo rời để dễ lắp đặt. Các loại vòng bi chặn bao gồm: vòng bi chặn một chiều, vòng bi chặn hai chiều có gối đỡ.
Hình 5: Vòng bi chặn
d. Vòng bi côn (Tapered roller bearing)
Vòng bi côn là loại vòng bi được thiết kế để chịu tải trọng hỗn hợp. Các loại vòng bi côn có tỷ số giữa khả năng chịu tải và kích thước tiết diện cắt lớn. Một vài kiểu thiết kế của vòng bi côn có khả năng chịu độ lệch trục và có tuổi thọ làm việc cao và độ tin cậy lớn. Các loại vòng bi côn bao gồm: vòng bi lăn côn một dãy, vòng bi lăn côn loại hai dãy, vòng bi lăn côn loại bốn dãy. Vòng bi côn thường được ứng dụng rộng rãi trong đời sống, và nhất là trong công nghiệp ô tô, các loại máy móc hạng nặng,...
Hình 6: Vòng bi côn
4. Công dụng của vòng bi bạc đạn
- Qua các phần trên, Bảo An đã giúp các bạn hiểu được về vòng bi bạc đạn là gì? Cấu tạo vòng bi bạc đạn cũng như các loại vòng bi bạc đạn. Vậy công dụng của vòng bi bạc đạn là gì? Hãy cùng tìm hiểu trong phần dưới đây.
- Tùy vào thiết kế của các loại vòng bi bạc đạn khác nhau mà công dụng của vòng bi sẽ khác nhau. Tuy nhiên, các loại vòng bi bạc đạn đều có các công dụng có thể kể đến như sau:
+ Khả năng chịu lực và chịu tải khi vận hành máy móc. Đây là một trong những công dụng của vòng bi quan trọng nhất. Các loại vòng bi bạc đạn có công dụng chống đỡ và chịu lực ở nhiều hướng khác nhau.
+ Một công dụng khác của các loại vòng bi bạc đạn là hỗ trợ xoay hay truyền động cho các bộ phận của máy. Từ đó có thể giúp máy vận hành liên tục và ổn định.
+ Các loại vòng bi còn có công dụng định vị trục và các chi tiết quay. Công dụng của vòng bi là giúp các chi tiết không bị rời khỏi vị trí hoạt động
+ Ngoài ra các loại vòng bi còn có công dụng làm giảm ma sát giữa trục và vỏ do được bôi dầu hoặc mỡ vào các viên bi hoặc con lăn.
5. Ứng dụng của vòng bi bạc đạn
Các loại vòng bi bạc đạn được ứng dụng rất phổ biến trong các lĩnh vực đời sống hiện nay. Dưới đây là một số ứng dụng phổ biến của vòng bi bạc đạn.
- Ứng dụng của vòng bi bạc đạn trong các máy móc công nghiệp: Các loại vòng bi bạc đạn được ứng dụng phổ biến trong các loại máy nén khí, máy gia công công nghiệp hay máy hỗ trợ xây dựng bằng kim loại và đặc biệt là trong ngành công nghiệp ô tô. Ngoài ra, trong các thiết bị nâng dỡ cũng sử dụng các loại vòng bi bạc đạn.
- Ứng dụng trong ngành y tế: Trong y tế, vòng bi bạc đạn thường được sử dụng trong các dây chuyền sản xuất thuốc. Ngoài ra chúng còn được ứng dụng trong các thiết bị như máy chụp MRI, thiết bị bán dẫn vì khả năng sử dụng tốt trong môi trường nhiễm từ như y tế.
- Ứng dụng trong đời sống hàng ngày: Trong đời sống hàng ngày, thì vòng bi bạc đạn được ứng dụng trong các thiết bị rất quen thuộc như: quạt máy, máy bơm nước, máy khoan,... do chúng có khả năng định vị trục và các chi tiết quay, giúp cho các chi tiết kết dính hoạt động với nhau do đó nâng cao năng suất làm việc, giảm thiểu chi phí sửa chữa cho các thiết bị trong nhà.
Kết luận: Qua bài viết trên, Bảo An đã giúp bạn hiểu được về vòng bi bạc đạn là gì? Cấu tạo vòng bi bạc đạn cũng như các loại vòng bi bạc đạn phổ biến và các công dụng, ứng dụng của chúng. Hy vọng bài viết giúp ích cho công việc của bạn.
