Đồng hồ vạn năng là gì? Công dụng của đồng hồ vạn năng

Đồng hồ vạn năng là một thiết bị đo lường điện tử phổ biến được sử dụng trong các ứng dụng điện tử, điện lạnh, điện công nghiệp và các lĩnh vực kỹ thuật khác. Trong bài viết này, hãy cùng Bảo An Automation tìm hiểu đồng hồ vạn năng là gì? Công dụng của đồng hồ vạn năng là dùng để đo gì?

- Đồng hồ vạn năng là gì? Đồng hồ vạn năng hay vạn kế năng, đồng hồ Vom (vôn-ohm-miliampe) là một thiết bị đo lường điện đa chức năng. Nó thường được sử dụng trong các lĩnh vực như điện tử, điện lạnh, điện dân dụng và nhiều ngành công nghiệp khác.

Đồng hồ vạn năng có khả năng đo nhiều thông số điện, bao gồm dòng điện xoay chiều (AC), dòng điện một chiều (DC), điện áp xoay chiều (AC), điện áp 1 chiều (DC), điện trở, tần số, điện dung, nhiệt độ và các thông số khác. Nó thường đi kèm với các chức năng như đo diode, kiểm tra liên tục, kiểm tra mạch điện và có thể có khả năng ghi dữ liệu.

- Hiện nay trên thị trường có 2 loại đồng hồ vạn năng phổ biến là: đồng hồ vạn năng tương tự (analog) và đồng hồ vạn năng kỹ thuật số (digital) đến từ nhiều dòng nổi tiếng trên thị trường hiện nay như đồng hồ vạn năng Hioki, đồng hồ vạn năng Kyoritsu...
- Đồng hồ vạn năng tương tự còn được gọi là đồng hồ vạn năng chỉ thị kim do thiết bị sẽ hiển thị kết quả đo được bằng chỉ thị kim trên mặt đồng hồ. 
Thông thường, đồng hồ vạn năng tương tự sẽ chỉ có 3 chức năng đo chính là cường độ dòng điện (A), hiệu điện thế (V) và điện trở (Ω), ít chức năng hơn, độ phân giải và chính xác cũng thấp hơn so với đồng hồ vạn năng điện tử. Tuy nhiên, dòng máy này lại không cần nguồn điện nuôi khi hoạt động trong chế độ đo cường độ dòng điện và hiệu điện thế.
- Đồng hồ vạn năng kỹ thuật số. Dòng máy này còn có tên gọi khác là đồng hồ vạn năng số. Thiết bị có độ phân giải và độ chính xác cao, được trang bị nhiều chức năng đo như: đo điện trở, tần số, tụ điện, thông mạch,... Đồng thời, sản phẩm có nhiều tiện ích đi kèm như: chức năng giữ giá trị đo, đèn nền, mở rộng dải đo dòng điện,... Kết quả đo được sẽ được hiển thị trên màn hình kỹ thuật số (LCD) giúp việc đọc kết quả dễ dàng hơn.
Khác với đồng hồ vạn năng tương tự không cần nguồn nuôi, đồng hồ vạn năng hiện số sử dụng các linh kiện điện tử chủ động, và do đó cần có nguồn điện như pin để hoạt động.

Hình 1: Đồng hồ vạn năng của hãng HIOKI

Trên thị trường hiện nay, có rất nhiều đồng hồ vạn năng chất lượng và nổi tiếng như: Đồng hồ vạn năng HIOKI, đồng hồ vạn năng KYORITSU,...

Đồng hồ vạn năng được ứng dụng trong việc đo lường và kiểm tra chỉ số của các linh kiện, sản phẩm điện, điện tử. Hiện nay, chúng rất phổ biến và là vật bất ly thân của những người làm việc trong ngành điện, điện tử. Việc đo lường và kiểm tra chỉ số của đồng hồ vạn năng có vai trò rất quan trọng trong việc sản xuất, lắp đặt và sửa chữa các thiết bị điện, điện tử.
Nhắc tới các thiết bị, linh kiện điện, điện tử thì các trị số dòng điện, điện trở và nhiều thông số khác đòi hỏi phải có những giá trị rất chính xác và phù hợp. Mà để kiểm tra đo lường được các thông số này thì không thể không cần tới đồng hồ vạn năng.
Trong quá trình kiểm tra và sửa chữa các thiết bị, linh kiện điện, điện tử thì việc phát hiện các lỗi và hư hỏng là không thể thực hiện bằng mắt thường hay bằng tay. Để phát hiện ra các chi tiết hư hỏng người ta cần phải sử dụng tới đồng hồ vạn năng để đo các chỉ số và so sánh để tìm ra chính xác vị trí, chi tiết linh kiện bị hỏng để tiến hành sửa chữa và thay thế.
Sau đây là các công dụng của đồng hồ vạn năng phổ biến nhất: 

2.1 Kiểm tra pin

Ứng dụng đơn giản nhất và thường xuyên nhất của đồng hồ vạn năng chính là kiểm tra pin. Để thực hiện phép kiểm tra này ta sẽ sử dụng chức năng đo điện áp một chiều của đồng hồ đo. Kiểm tra pin giúp bạn xác định được dung lượng còn lại của viên phin hoặc nhanh chóng biết được thiết bị bạn đang sửa chữa bị hỏng ở phần cứng hay đơn giản là hết pin nên không hoạt động được

Đo thông mạch là một chức năng vô cùng hữu ích trong việc kiểm tra các dây dẫn dài hoặc các mạch điện ẩn trong tường, nó giúp kiểm tra dây dẫn có bị đứt hoặc hỏng ở đâu hay không. Bằng cách chập que đo vào hai đầu của dây dẫn cần kiểm tra nếu đồng hồ phát ra tiếng "bíp" có nghĩa dây dẫn không đứt -> nếu thiết bị không lên chứng tỏ nó đang hỏng ở một khu vực khác

Một loạt các chức năng đo và kiểm tra linh kiện đến từ vạn năng sẽ giúp bạn nhanh chóng kiểm tra xem các linh kiện này còn sử dụng được hay không, ứng dụng này đặc biệt hữu ích khi sửa chữa hoặc kiểm tra nhanh trên các bảng mạch bị hỏng

Các máy móc hoặc thiết bị điện đều cần được cung cấp một giá trị điện áp và dòng điện riêng biệt để hoạt động, nếu không có các tấm nhãn hoặc ghi chú thì làm sao biết được nguồn điện đó cấp một đầu ra là bao nhiêu để ta có thể sử dụng đúng cho loại thiết bị đang cần. Để giải quyết vấn đề này, bạn chỉ cần có một chiếc VOM chuyển chức năng về đo điện áp và kết nối với hai đầu nguồn điện để đọc thông số

Với bộ chức năng đa dạng của mình như đo điện áp, dòng điện, đo các loại linh kiện, đo thông mạch... đồng hồ vạn năng là trợ thủ đắc lực và gần như không thể thiếu của các thợ sửa chữa điện vì chỉ với một thiết bị nhỏ gọn mà bạn có thể "bắt mạch" được hầu hết các lỗi có thể xảy ra ở các thiết bị điện

 

Hình 2: Đồng hồ vạn năng

 Ví dụ sản phẩm đồng hồ Hioki 3244 60 đang được bán trên website baa.vn.

Hình 3: Minh họa hoạt động của đồng hồ vạn năng

Để sử dụng đồng hồ vạn năng hiệu quả và an toàn người dùng cần ghi nhớ những lưu ý dưới đây:
- Tuyệt đối không để thang đo điện trở hay thang đo dòng điện khi đo vào điện áp xoay chiều, nếu bạn để nhầm thì chiếc đồng hồ đo điện vạn năng của bạn sẽ bị hỏng ngay lập tức.
- Để nhầm thang đo dòng điện, đo vào nguồn AC, điều này sẽ gây hỏng đồng hồ của bạn.
- Để nhầm thang đo điện trở, đo vào nguồn AC, làm hỏng các điện trở trong đồng hồ đo điện vạn năng.
- Nếu để thang đo áp DC mà đo vào nguồn AC thì kim đồng hồ không báo, nhưng đồng hồ không ảnh hưởng .
- Để thang DC đo áp AC đồng hồ không lên kim nhưng đồng hồ không bị hỏng.
- Nếu để nhầm thang đo dòng điện khi đo điện áp DC, có khả năng gây hỏng đồng hồ.
- Nếu để nhầm thang đo điện trở khi đo điện áp DC, đồng hồ sẽ bị hỏng các điện trở bên trong.

Kết luận: Trên đây là những kiến thức về đồng hồ vạn năng là gì? Công dụng của đồng hồ vạn năng là dùng để đo gì? mà Bảo An Automation đã gửi đến các bạn, mong rằng những kiến thức này sẽ giải đáp được các câu hỏi của các bạn về sản phẩm này.