Hướng dẫn sử dụng đồng hồ vạn năng đúng cách và hiệu quả

Đồng hồ vạn năng là thiết bị có thể đo đạc được các thông số cần thiết như: dòng điện xoay chiều, dòng điện một chiều, đo thông mạch, đo điện trở, đo điện áp,... Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách sử dụng đồng hồ vạn năng như thế nào cho đúng cách và đạt hiệu quả cao. Trong bài viết dưới đây, Bảo An sẽ giúp bạn hiểu được về đồng hồ vạn năng là gì? Cấu tạo, nguyên lý làm việc của đồng hồ vạn năng và hướng dẫn cách sử dụng đồng hồ vạn năng đúng cách và hiệu quả. 

Đồng hồ vạn năng là gì? Đồng hồ vạn năng là thiết bị điện tử có khả năng đo điện đa chức năng. Chúng được ứng dụng trong công việc đo và kiểm tra nhanh các thông số điện một chiều, xoay chiều. Các thông số mà đồng hồ vạn năng có thể đo được như: Cường độ dòng điện, điện áp, điện dung, tần số, điện trở, kiểm tra liên tục, đo kiểm tra diode… Ngoài ra còn có một số loại đồng hồ vạn năng có khả năng đo cả nhiệt độ. Đồng hồ vạn năng hiện nay có hai loại chính là đồng hồ vạn năng số và đồng hồ vạn năng kim.

 

Để hiểu thêm về đồng hồ vạn năng là gì? Mời bạn tham khảo hình ảnh cũng như thông số kỹ thuật của sản phẩm Đồng hồ vạn năng kỹ thuật số KYORITSU 1009 hiện đang được phân phối ở Bảo An tại đây. 

- Đồng hồ vạn năng điện tử hay còn còn thường được gọi là vạn năng kế điện tử hoặc đồng hồ vạn năng số. Đây là một đồng hồ sử dụng các linh kiện điện tử chủ động để đo đạc tính toán các thông số của dòng điện và do đó cần có nguồn điện như pin.
- Hiện nay, đồng hồ đo điện dạng số được sử dụng rộng rãi, giúp công tác kiểm tra điện và điện tử thuận tiện, dễ dàng hơn. Đồng hồ vạn năng kỹ thuật số được trang bị màn hình LCD hiển thị trực tiếp giúp cung cấp thông số nhanh chất, chính xác nhất và khách quan nhất đến với người sử dụng.
- Đồng hồ vạn năng số có cấu tạo nhỏ gọn giúp việc di chuyển đi lại được dễ dàng và thuận tiên. Trên thân của đồng hồ vạn năng có nhiều nút bấm giúp điều chỉnh thang đo, đơn vị bằng cách bấm hay xoáy công tắc.
- Điểm lưu ý là bạn cần phải cắm dây nối chính xác vào các lỗ được quy định sẵn. Cụ thể, cấu tạo đồng hồ vạn năng số sẽ bao gồm bộ phận  như sau (tuy nhiên tùy vào mỗi model mà có thể có những khác biệt):  

+ Hệ thống các thang đo:

+ Màn hình LCD: Điểm ấn tượng nhất với chiếc màn hình vạn năng điện tử là chiếc màn hình LCD lớn sắc nét, kết quả sẽ hiển thị thông qua chiếc màn hình này. Nó khác biệt hoàn toàn so với những chiếc đồng hồ đo kim truyền thống.
+ Giắc cắm: Nó thường nằm ở cuối của máy đo điện, bao gồm giắc đỏ và giắc đen. Chúng có tác dụng kết nối với đầu dò để thực hiện phép đo đơn giản hơn. Có những chiếc đồng hồ đo sở hữu 3-4 giắc cắm.
+ Núm vặn: Đây là bộ phận quan trọng của chiếc đồng hồ vạn năng, nó giúp bạn lựa chọn các thang đo và dải đo phù hợp, đáp ứng nhu cầu làm đo lường.
+ Nút hold: Đây là nút giữ dữ liệu, đảm bảo kết quả đóng băng cho phép theo dõi và đọc kết quả dễ dàng.
+ Giắc mA (milliamp, microamp): Giắc này được ký hiệu mA, µA, đầu dò thử nghiệm màu đỏ cho phép.
+ Giắc chân COM: Hầu hết các thiết bị đo như đồng hồ vạn năng hay ampe kìm đều sử dụng chân này. Nó được ký hiệu COM và khi sử dụng, cần kết nối với đầu dò màu đen.
Ngoài ra, trên đồng hồ vạn năng còn có nút backlight, Rangez, nút bật, tắt nguồn giúp phục vụ tốt nhất cho quá trình làm việc.

- Cấu tạo của đồng hồ vạn năng kim gồm 2 thành phần chính là bộ phận hiển thị và mạch đo. Bên cạnh đó, còn có mạch phân tầm để phù hợp với các mức đo khác nhau.
- Về cấu tạo bên ngoài của đồng hồ vạn năng kim sẽ gồm nhiều nút điều chỉnh chức năng khác nhau như:
1. Bộ phận kim chỉ thị nằm trên thước hình cung giúp thông báo kết quả đo.
2. Vít điều chỉnh điểm 0 tĩnh.
3. Đầu đo điện áp xoay chiều.
4. Đầu đo dương (+), hoặc P (Bán dẫn dương).
5. Đầu đo chung (COM), hoặc N (Bán dẫn âm).
6. Phần vỏ trước.
7. Mặt chỉ thị kim.
8. Mặt kính trong suốt.
9. Phần vỏ sau.
10. Nút điều chỉnh 0Ω (0Ω ADJ).
11. Chuyển mạch chọn thang đo.
12. Đầu đo dòng điện xoay chiều AC 15A.

 

- Điểm đặc biệt của đồng hồ đo điện tử là màn hình LCD giúp hiển thị các thông số đo trong thời gian cực nhanh. Do vậy, cơ chế làm việc của thiết bị này cũng cực kỳ đơn giản mà người dùng không cần phải thực hiện tính toán gì. Để hiểu hơn về nguyên lý làm việc, bạn có thể tham khảo sơ đồ nguyên lý hoạt động của đồng hồ vạn năng số ở hình dưới đây

Đồng hồ vạn năng kim hoạt động theo nguyên lý cảm ứng điện tử. Khi dòng điện đi qua khung dây thì khung dây sẽ tác động với từ trường của nam châm vĩnh cửu khiến khung dây quay, lúc này kim chỉ thị quay theo cho tới khi moment quay cân bằng với moment cản của lò xo thì kim dừng lại và chỉ giá trị đại lượng cần đo trên thang đo.

Qua 3 phần trên, Bảo An đã giúp bạn hiểu được về đồng hồ vạn năng là gì? Cấu tạo, nguyên lý làm việc của đồng hồ vạn năng. Vậy sử dụng đồng hồ vạn năng như thế nào cho đúng cách. Hãy cùng tham khảo hướng dẫn sử dụng đồng hồ vạn năng cho một số ứng dụng phổ biến trong phần dưới đây. 

Để sử dụng đồng hồ vạn năng đo điện áp xoay chiều, bạn cần thực hiện theo các bước sau:
- Bước 1: Khi đo điện áp xoay chiều ta chuyển thang đo về các thang AC.
- Bước 2: Kết nối que đo màu đen cắm cổng chung COM, que đo màu đỏ cắm vào cổng V/Ω trên mặt đồng hồ.

- Bước 3: Để thang AC cao hơn điện áp cần đo một nấc, Ví dụ nếu đo điện áp AC 220V ta để thang AC 250V.
- Bước 4 : Đặt 2 que đo vào 2 điểm cần đo. Không cần quan tâm đến cực tính của đồng hồ
- Bước 5: Đọc kết quả đo.

Để sử dụng đồng hồ vạn năng đo điện áp một chiều, bạn cần thực hiện các bước như sau:
- Bước 1 : Khi đo điện áp xoay chiều ta chuyển thang đo về các thang DC.
- Bước 2: Kết nối que đo màu đen cắm cổng chung COM, que đo màu đỏ cắm vào cổng V/Ω trên mặt đồng hồ.
- Bước 3 : Để thang DC cao hơn điện áp cần đo một nấc, Ví dụ nếu đo điện áp DC 220V ta để thang DC 250V.
- Bước 4 : Đặt 2 que đo vào 2 điểm cần đo. Ta đặt que đỏ vào cực dương (+) nguồn, que đen vào cực âm (-) nguồn
- Bước 5 : Đọc kết quả đo.

Khi sử dụng đồng hồ vạn năng để đo cường độ dòng điện, bạn cần thực hiện các bước như sau: 
- Bước 1: Đặt đồng hồ vạn năng vào thang đo dòng cao nhất.
- Bước 2: Đặt que đồng hồ nối tiếp với tải, que đỏ về chiều dương, que đen về chiều âm. Nếu kim lên thấp quá thì giảm thang đo.
- Bước 3: Đặt chuyển mạch của đồng hồ ở thang DC.A – 250mA.
- Bước 4: Tắt nguồn điện của các mạch thí nghiệm.
- Bước 5: Kết nối que đo màu đỏ của đồng hồ về phía cực dương (+) và que đo màu đen về phía cực âm (-) theo chiều dòng điện trong mạch thí nghiệm. Mắc đồng hồ nối tiếp với mạch thí nghiệm
- Bước 6: Bật điện cho mạch thí nghiệm.
- Bước 7: Đọc kết quả trên màn hình LCD.

Lưu ý: Chỉ được đo dòng điện nhỏ hơn giá trị của thang đo trên đồng hồ cho phép.

Để đo điện trở bằng đồng hồ vạn năng, bạn cần thực hiện các bước như sau:
- Bước 1: Để đồng hồ ở thang đo điện trở Ω.
- Bước 2: Que đen cắm cổng chung COM, que đỏ cắm vào cổng V/Ω.
- Bước 3: Cắm que đo màu đen vào đầu COM, que đo màu đỏ vào đầu (+)
- Bước 4: Đặt 2 que đo vào 2 đầu điện trở (Đo song song). Chọn thang đo sao cho khi đo điện trở cần xác định, độ lệch của kim ở khoảng ½ thang đo.
- Bước 5: Đo điện trở lại một lần nữa, kết quả lần này là chính xác.
- Bước 6: Đọc kết quả trên màn hiển thị.

- Bước 1: Để đồng hồ ở thang đo điốt/thông mạch.
- Bước 2: Que đen cắm cổng chung COM, que đỏ cắm vào cổng V/Ω.
- Bước 3: Kiểm tra thông mạch bằng cách chạm hai đầu que đo vào đoạn mạch cần kiểm tra, nếu đồng hồ có tiếng kêu “bip” tức đoạn mạch đó thông và ngược lại.

Để sử dụng đồng hồ vạn năng kiểm tra diode, bạn cần thực hiện các bước như sau: 
- Bước 1: Để đồng hồ ở thang đo điốt/thông mạch .
- Bước 2: Que đen cắm cổng chung COM, que đỏ cắm vào cổng V/Ω.
- Bước 3: Khi diode được phân cực thuận thì sụt áp <1 (khoảng 0.6 đối với Si, 0,4 đối với loại Ge) còn khi diode được phân cực ngược thì không có sụt áp (giá trị bằng “1”) thì diode đó hoạt động tốt.

 

Kết luận: Qua bài viết trên, Bảo An đã giúp bạn hiểu thêm về đồng hồ vạn năng cũng như đem đến cho các bạn về hướng dẫn sử dụng đồng hồ vạn năng đúng cách và hiệu quả. Hy vọng các kiến thức bổ ích ở bài viết trên sẽ giúp ích cho công việc của bạn.