Tại sao aptomat bị nhảy liên tục và cách khắc phục như thế nào?

1. Aptomat là gì?

2. Cấu tạo của aptomat

• Hệ thống tiếp điểm của aptomat: Aptomat thường có 3 loại tiếp điểm bao gồm: tiếp điểm chính được dùng để dẫn điện, tiếp điểm hồ quang và tiếp điểm phụ được dùng để tránh hồ quang cháy lan sang tiếp điểm chính. Khi aptomat đóng mạch điện thì lúc này lần lượt là tiếp điểm hồ quang sẽ đóng trước rồi đến tiếp điểm phụ và tiếp điểm chính đóng cuối cùng. Ngược lại, khi aptomat cắt mạch thì tiếp điểm chính sẽ mở ra trước sau đó đến tiếp điểm phụ và cuối cùng là tiếp điểm hồ quang.
• Buồng dập hồ quang: Buồng dập hồ quang trong aptomat thông thường được phân thành nhiều đoạn ngắn, có những tấm thép xếp thành lưỡi ngăn để thuận lợi hơn cho việc dập hồ quang. Buồng dập hồ quang của aptomat có 2 kiểu đó là kiểu nửa kín và nửa hở được sử dụng để aptomat dập hồ quang trong các chế độ làm việc của hệ thống điện.
• Cơ cấu truyền động cắt aptomat: Cơ cấu truyền động cắt aptomat thường điện điều khiển bằng tay hoặc bằng cơ điện (điện tử hay động cơ điện). Cụ thể, với truyền động cắt bằng tay thì được thực hiện với các aptomat có dòng điện định mức dưới 600A và được sử dụng thêm một tay phụ theo nguyên lý đòn bẩy để tăng lực điều khiển tay. Còn đối với cơ cấu điều khiển bằng điện hoặc điện từ thì thường được sử dụng với aptomat có dòng điện lớn lên đến 1000A. Ngoài ra, cơ cấu truyền động cắt aptomat còn có thể điều khiển được bằng động cơ điện hoặc khí nén.
• Móc bảo vệ aptomat: Móc bảo vệ của aptomat sẽ tác động khi mạch điện bắt đầu có dấu hiệu quá dòng hay ngắn mạch và sụt áp, giúp cho aptomat tự động cắt điện, tránh sự cố đáng tiếc xảy ra. Đối với móc bảo vệ dòng điện thì thường được làm từ hệ thống móc điện tử hoặc rơ le nhiệt và được đặt bên trong aptomat. Móc bảo vệ quá dòng được dùng ở aptomat có dòng điện định mức lên đến 600A, có chức năng bảo vệ thiết bị điện không bị quá tải và ngắn mạch. Còn đối với móc bảo vệ sụt áp (hay móc bảo vệ điện áp thấp) thì thường được sử dụng theo kiểu điền từ, bao gồm cuộn dây được mắc song song với mạch điện chính, và cuộn dây này thường được quấn vài vòng với dây có tiết diện nhỏ có thể chịu được điện áp nguồn.

3. Nguyên lý làm việc của aptomat

4. Các loại aptomat thường gặp

• Aptomat thông thường: MCB và MCCB có chức năng bảo vệ quá tải và ngắn mạch.
• Aptomat chống giật/ chống rò: RCCB (Residual Current Circuit Breaker - Aptomat chống rò dạng tép, có chức năng chống rò điện nhưng không có chức năng chống quá tải), RCBO (Residual Current Circuit Breaker with Overcurrent Protection - Loại aptomat này có cả chức năng chống dòng rò và bảo vệ quá tải) và ELCB (Earth Leakage Circuit Breaker - Loại aptomat này có cả chức năng chống dòng rò và bảo vệ chạm đất, có dạng khối).

• Aptomat dòng cắt thấp: Loại aptomat này thường được dùng trong dân dụng.
• Aptomat dòng cắt tiêu chuẩn: Thường áp dụng trong công nghiệp.
• Aptomat dòng cắt cao: Thường được áp dụng trong công nghiệp và các ứng dụng đặc biệt.

5. Nguyên nhân aptomat bị nhảy liên tục và cách khắc phục

5.1. Nguyên nhân aptomat bị nhảy liên tục

• Đường điện bị quá tải: Khi sử dụng quá nhiều thiết bị cùng một lúc, khi này dòng điện sẽ tăng lên và làm cho aptomat bị quá tải dẫn đến hiện tượng aptomat bị nhảy liên tục.
• Đường điện tổng gặp sự cố: Nếu như đường điện tổng gặp sự cố như chập điện hay cháy, aptomat sẽ có thể không hoạt động được ổn định và có thể bị nhảy liên tục.
• Điện bị rò rỉ: Nếu như điện bị rò rỉ trong hệ thống điện thì aptomat sẽ tự động nhảy để ngắt toàn bộ hệ thống điện và đảm bảo an toàn cho người dùng.
• Aptomat bị trục trặc trong quá trình sử dụng: Do bộ phận tay cầm của aptomat được bật tắt nhiều lần trong quá trình sử dụng thì chúng có thể bị mòn và làm cho các tiếp điểm tiếp xúc kém chất lượng, dẫn đến hiện tượng aptomat bị nhảy liên tục.
• Sử dụng aptomat kém chất lượng: Nếu như lựa chọn các loại aptomat kém được chế tạo từ các vật liệu kém chất lượng hay lắp đặt không đúng cách cũng có thể gây ra hiện tượng aptomat bị nhảy liên tục.

5.2. Cách khắc phục aptomat bị nhảy liên tục

• Bước 1: Chuẩn bị các dụng cụ như tua vít, máy khoan cầm tay, một aptomat chống giật một aptomat mới và thiết bị đồng hồ đo điện.
• Bước 2: Thực hiện việc ngắt nguồn điện của thiết bị đang dùng và thử bật aptomat lên. Nếu như aptomat không nhảy thì có nghĩa là sản phẩm điện trong nhà gặp sự cố, còn nếu như aptomat vẫn nhảy thì bạn chuyển sang bước 3.
• Bước 3: Trong trường hợp thực hiện bước 2 mà aptomat vẫn nhảy thì bạn mở công tắc ra và tháo ổ cắm điện, khi các đầu âm và dương rời nhau thì sử dụng băng keo cách điện để dán các đầu lại. Sau đó, mở aptomat lên, nếu như aptomat nhảy liên tục thì có thể do sự cố đến từ đường dây điện âm tường.
• Bước 4: Thực hiện nối trực tiếp aptomat chống giật với nguồn điện đầu vào. Tiếp theo, lắp từng đường dây dẫn điện theo thứ tự vào đầu ra của aptomat chống giật. Nếu aptomat chống giật nhảy khi kết nối đường dây nào thì điều đó cho thấy đường dây đó có vấn đề hoặc bị hư hỏng.
• Bước 5: Tiến hành thay thế đường dây điện cũ bằng đường dây điện mới và lắp đặt lại.