Trong điện – điện tử, điện trở là một trong những đại lượng cơ bản và quan trọng nhất. Đo điện trở giúp kỹ thuật viên, thợ điện hoặc người dùng phổ thông kiểm tra tình trạng linh kiện, dây dẫn, phát hiện lỗi mạch điện hoặc đảm bảo độ chính xác trong các hệ thống điện. Vậy cách đo điện trở như thế nào? Bài viết dưới đây, Bảo An sẽ hướng dẫn bạn chi tiết từ A - Z, đặc biệt phù hợp cho người mới bắt đầu.
Điện trở là đại lượng đặc trưng cho khả năng cản trở dòng điện của vật liệu hoặc linh kiện trong mạch điện. Đơn vị đo điện trở là Ohm (Ω).
Tại sao cần đo điện trở?
Kiểm tra tính liên tục của mạch điện, giúp xác định xem mạch điện có bị đứt (hở mạch) hay không.
Phát hiện hỏng hóc thiết bị điện: Linh kiện như điện trở, cuộn dây, biến áp, tụ điện hỏng → thường có giá trị điện trở bất thường.
Đánh giá chất lượng cách điện.
Tính toán điện năng tiêu thụ.
Đo để kiểm tra điện trở trùng khớp với giá trị thiết kế hay không.
Trước khi bắt đầu, bạn cần chuẩn bị:
Một chiếc đồng hồ vạn năng (loại kim hoặc số đều được).
Xác định linh kiện/mạch điện cần đo không còn nguồn điện cấp vào.
Tháo linh kiện ra khỏi mạch (nếu có thể) để đảm bảo kết quả đo chính xác
Đồng hồ vạn năng số là thiết bị phổ biến, dễ dùng và cho kết quả chính xác. Dưới đây là các bước đo điện trở bằng đồng hồ số:
Bước 1: Kết nối que đo
Cắm que đen vào cổng COM
Cắm que đỏ vào cổng có ký hiệu VΩ
Bước 2: Chọn thang đo điện trở
Vặn núm xoay về khu vực Ω
Chọn mức đo phù hợp (thường chọn mức cao hơn giá trị dự kiến).
Bước 3: Đo điện trở
Chạm hai đầu que đo vào hai đầu của điện trở cần đo.
Giữ chắc tay để tránh tiếp xúc kém.
Đọc kết quả hiển thị trên màn hình LCD.
Ví dụ: Nếu đồng hồ hiện 1.2 kΩ thì điện trở có giá trị là 1.200 ohm.
Đồng hồ vạn năng kim yêu cầu thao tác thủ công hơn nhưng vẫn rất hiệu quả.
Bước 1: Cắm que đo
Que đen vào cổng COM
Que đỏ vào cổng có ký hiệu Ω hoặc +
Bước 2: Chọn thang đo điện trở
Bước 3: Hiệu chỉnh kim
Chập 2 que đo với nhau.
Dùng núm chỉnh zero để kim chỉ về 0 Ω trên thang đo.
Bước 4: Đo điện trở
Chạm 2 đầu que đo vào hai đầu cần đo (chân điện trở, đầu dây, tiếp điểm, v.v.).
Đọc kết quả dựa trên vị trí kim chỉ và thang đo đã chọn.
Ví dụ: Nếu chọn thang x10 và kim chỉ 20, điện trở là 200 Ω.
Không đo điện trở khi mạch đang có điện → có thể gây hỏng đồng hồ hoặc sai số.
Không chạm tay vào phần kim loại của que đo khi đang đo.
Luôn chọn thang đo phù hợp để tránh kết quả sai hoặc kim đồng hồ không lên.
Nếu thấy kết quả là OL (Overload) hoặc không hiển thị → hãy tăng thang đo.
Kết luận: Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ cách đo điện trở bằng cả đồng hồ vạn năng số và kim. Đây là một kỹ năng cơ bản nhưng rất hữu ích cho bất kỳ ai làm việc với thiết bị điện – điện tử. Tip cho người mới: Bạn nên thực hành đo trên các điện trở có giá trị đã biết để làm quen với thao tác và cách đọc kết quả.
Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về cách sử dụng đồng hồ vạn năng để đo điện áp, dòng điện hoặc kiểm tra linh kiện khác, hãy theo dõi các bài viết tiếp theo trên website/blog của chúng tôi!
Đồng hồ Mê-ga ôm (Megohmmeter) được sử dụng để đo điện trở cách điện của dây dẫn, thiết bị điện. Cách thực hiện: Ngắt điện hoàn toàn thiết bị/mạch cần đo. Sau đó kết nối que đo với hai đầu cần kiểm tra. Vặn núm chọn điện áp phù hợp (500V, 1000V,…). Cuối cùng, nhấn nút đo và đọc kết quả trên màn hình. Giá trị càng cao càng tốt (thường từ vài MΩ trở lên).
Trở kháng (Z) là tổng hợp giữa điện trở, điện dung và điện cảm, thường dùng trong mạch AC. Để đo trở kháng chính xác cần thiết bị chuyên dụng như LCR meter hoặc máy phân tích trở kháng. Đồng hồ vạn năng chỉ đo được điện trở DC (R), không đo được Z.
Đặt đồng hồ vạn năng ở chế độ đo Ω. Đo hai đầu điện trở: Nếu hiển thị đúng giá trị ≈ giá trị ghi trên thân → sống. Nếu hiển thị 0 Ω (ngắn mạch) hoặc OL (đứt mạch) → chết.
Ngắt điện quạt, tháo nắp và tìm đầu cuộn dây. Sau đó dùng đồng hồ đo giữa các đầu cuộn (Start – Run – Common). Cuối cùng, so sánh giá trị đo giữa các đầu: Nếu C-R < S-R < C-S là bình thường. Còn nếu OL hoặc 0 là lỗi.
Cơ bản là giống, tuy nhiên: Dùng thang đo phù hợp với công suất cao. Lưu ý cánh tản nhiệt kim loại không ảnh hưởng đo. Đảm bảo điện trở không còn tích điện.
Điện trở sứ đo giống điện trở thường: Bước 1, chọn thang đo cao hơn giá trị định mức. Bước 2, kẹp que đo vào hai đầu. Bước 3, Nếu không ra giá trị hoặc sai lệch lớn → có thể hỏng.
Dùng đồng hồ vạn năng đo điện trở giữa 3 cặp pha (U–V, V–W, W–U). Các giá trị phải gần bằng nhau. Đo giữa mỗi pha và vỏ motor để kiểm tra chạm đất → giá trị rất cao hoặc OL.
